Ұлттық Банк 2025 жылы инфляцияны 3-4%-ға дейін төмендетуді жоспарлап отыр
Инфляцияның ағымдағы және болжамды серпініне байланысты белгіленетін базалық мөлшерлеме ақша-кредит саясатының инфляцияға әсер етуінің негізгі құралы болып қалады.
Нұр-Сұлтан. 9 наурыз. Kazakhstan Today - Ұлттық Банк 2030 жылға дейінгі ақша - кредит саясатының стратегиясын бекітті, деп хабарлайды Kazakhstan Today Қазақстан Ұлттық Банкінің баспасөз қызметіне сілтеме жасап.
Елдің 2025 жылға дейінгі ұлттық даму жоспарын ескере отырып, Стратегияда кедергілерді жоюға және толыққанды инфляциялық таргеттеу режиміне өтуді аяқтауға мүмкіндік беретін негізгі басымдықтар көрсетілді, делінген Ұлттық Банктің хабарламасында.
2015 жылы инфляциялық таргеттеу режиміне көшкен сәттен бастап Ұлттық Банк оның "төрт тірек" деп аталатын негізгі элементтерін енгізді. Бұл өзгермелі валюта бағамы, пайыздық саясат, ашық байланыс, талдау және болжау жүйесі. Соған қарамастан, енгізілген режимді "өтпелі" деп сипаттауға болады, өйткені құрылымдық шектеулер бар, нәтижесінде ақша-кредит саясатының елдегі инфляциялық процестерге әсері әлсіреді. Бұл көбіне экономиканың төмен әртараптандырылуымен, импортқа тәуелділіктің жоғары болуымен, қаржы нарығының жеткілікті дамымауымен, жеңіл фискальдық шектеулер кезіндегі мемлекеттік кредиттеудің белсенді болуымен байланысты. Халықаралық тәжірибеде мұндай режим "light IT" деп аталады", - деді Ұлттық Банк төрағасының орынбасары Ақылжан Баймағамбетов.
Аталған сын-қатерлерді еңсере отырып, Ұлттық банкте экономиканың түрлі тәуекелдерге ұшырауының төмендеуі және соның салдарынан ақша-кредит саясатының инфляцияға әсерінің күшеюі күтіледі.
Қазіргі бар сын-қатерлерді еңсеріп, ақша-кредит саясатының тиімділігін арттыру үшін Ұлттық банк монетарлық негіздерді күшейту, қаржы секторын одан әрі дамыту, сондай-ақ елдің макроэкономикалық саясаты саласындағы іс-қимылдарды үйлестіру жөніндегі басым міндеттерді қамтитын үш басты бағытты бөліп көрсетеді.
Ұлттық Банк күтілмеген өзгерістерден кейін экономиканы қажетті қалпына келтіруді ескере отырып, коронавирустың таралуына және теңгерімді дамуына байланысты инфляцияны орта мерзімді таргет деңгейіне дейін біртіндеп төмендетуді жүзеге асыруға ұмтылады. Инфляцияның ағымдағы және болжамды серпініне байланысты белгіленетін базалық мөлшерлеме ақша-кредит саясатының инфляцияға әсер етуінің негізгі құралы болып қалады. Алайда, біз үнемі атап көрсетіп отырғанымыздай, инфляцияның нысаналы көрсеткішіне қол жеткізу Ұлттық Банк тарапынан шаралар қабылдауды, сондай-ақ Үкіметпен бірлесіп күш жұмсауды да талап етеді. Бұл ақша-кредит саясатының әсер ету саласынан тыс көптеген факторлардың болуына байланысты", - деп атап өтті Ақылжан Баймағамбетов.
Қазақстан экономиканы одан әрі әртараптандыруға, тұтыну нарығын отандық тауарлармен толықтыруға, шикізаттық емес экспортты кеңейтуге, сондай-ақ монетарлық және фискальдық саясатты неғұрлым жақсы үйлестіруге байланысты бірқатар мәселені шешу қажет болады. Үкімет, Ұлттық Банк және Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі арасында биыл 23 ақпанда қол қойылған Макроэкономикалық саясат шараларын үйлестіру туралы келісім осы міндеттерді шешу құралы болып табылады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Қазақстан Еуропалық Одаққа бал экспорттайтын болады
ҚР ресми түрде Еуропалық Одақ елдеріне бал экспорттауға рұқсат алды. Тиісті қаулы 2025 жылдың 21 ақпанында Еуропалық Комиссия тарапынан жарияланды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінен.
Министрлік балдағы қалдық заттарды бақылаудың Ұлттық жоспарын әзірлеп, енгізу бойынша ауқымды жұмыс жүргізді, бұл Қазақстанды ЕО-ға осы өнімді экспорттауға құқығы бар елдер тізіміне қосу үшін маңызды қадам болды. Дайындық аясында Еуроодақ талаптарына сәйкестікті қамтамасыз ету мақсатында көптеген семинарлар, кеңестер мен тексерулер өткізілді.
Еуропалық Комиссия қаулысының 2-бабына сәйкес, бұл шешім Еуропалық Одақтың Ресми журналында жарияланған күннен бастап жиырма күн өткен соң күшіне енеді.
Айта кету керек, Еуропалық Одақ елдеріне өнім экспорттауға рұқсат берілген кәсіпорындар Комиссия мақұлдаған Тізімге енгізілуі үшін ЕО нормативтік актілерінің барлық талаптарына сәйкес келуі қажет.
ЕО Комиссиясының талаптарына сәйкес, осы Тізімге қосылу үшін аумақтық инспекция өтінішті Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетіне жолдаған кезде мынадай құжаттарды ұсынуы қажет:
1. кәсіпорынның ЕО-ның импорттық нормалары мен талаптарына сәйкестігін растайтын Комитеттің аумақтық инспекциясының кепілдік хаты.
2. кәсіпорынға жүргізілген ветеринариялық бақылау және қадағалау тексерулері актілері және оның ЕО талаптарына сәйкестігі туралы қорытынды.
3. кәсіпорында өндірістік бақылау жүйесі мен ХАССП жүйесінің жұмыс істейтінін растайтын құжаттар.
4. кәсіпорын туралы деректер көрсетілген, ағылшын және орыс тілдерінде толтырылған тиісті кесте.
Комитет ұсынылған құжаттарды қарап, оларды TRACES-NT жүйесі арқылы Еуропалық Одақ Комиссиясына жіберу үшін дайындайды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Агроөнеркәсіп секторын дамытуға кем дегенде 1,5 трлн теңге бағытталады
Сурет: Depositphotos
Аграрлық сектор саласындағы инвестициялық жобаларды дамыту үшін 2025 жылы Аграрлық несие корпорациясы (АНК) және "ҚазАгроҚаржы" арқылы шамамен 1,5 трлн теңге қаражат бағытталады. Қаражат көктемгі егіс және жиын-терім жұмыстарын жүргізуге, инвестициялық жобаларды іске асыруға, негізгі құралдарды сатып алуға және айналым қаражатын толықтыруға, ауыл шаруашылығы техникасының лизингіне беріледі, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Жобаларды несиелендіру кезінде келесідей бағыттарға басымдық жасалады:
- Ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеу және азық-түлік өнімдерін өндіру (әлеуметтік маңызы бар азық-түлік өнімдеріне басымдық)
- Суару жүйесін дамыту (жаңбырлату қондырғылары, суару құрылыстары, тамшылатып суару)
- Өнеркәсіптік жылыжайлар (көкөніс бағасының маусымдық ауытқуының төмендеуі)
- Инфрақұрылымды дамыту (орау, сақтау, тасымалдау)
- Өнеркәсіптік ауқымда жемшөп өндірісін дамыту.
Инвестициялық жобаларды несиелендіру АӨК инвестицияларын ұлғайту, азық-түлік инфляциясының импортын азайту үшін ішкі өндірісті дамыту және ішкі нарықты отандық өніммен тұрақты қамтамасыз ету, сондай-ақ экспорттық әлеуетті іске асыру жөніндегі міндеттерді шешуге бағытталмақ.
Жобаларды қамтуды ұлғайту үшін АНК арқылы жобаларды несиелендіру лимиттері 7 млрд теңгеден 15 млрд теңгеге дейін артады. Сондай-ақ "Бәйтеректің" Кепілдік қорының, "Дамудың" кепілдерін Аграрлық несие корпорациясының ұзақ мерзімді ірі жобаларына қолдану кеңейтіледі, Қазақстанның экспорттық-кредиттік агенттігінің ауыл шаруашылығы өнімдерінің экспортын қолдауға арналған мандаты күшейтіледі.
ҚазАгроҚаржы" лизингтік бағдарламалары шеңберінде отандық ауыл шаруашылығы техникасына басым түрде қолдау көрсетіледі. Бұл фермерлерді қолдаудың осы шарасының өнеркәсіптік кәсіпорындарға мультипликативтік әсерін кеңейтуге мүмкіндік береді.
Бұдан басқа, "Бәйтерек" холдингі құс фабрикаларының пулын қалыптастырып, ауыл шаруашылығы өндірушілерінің экспорттық мүмкіндігін арттыруды жалғастырады. Малайзиямен жаңа өткізу нарықтарын игеру, сондай-ақ астық экспортын $200 млн-ға дейін ұлғайтатын жаңа сауда қорын құру жөнінде келіссөздер жүргізіліп жатыр. Ұзақ мерзімді перспективада аталған көрсеткішті $1 млрд-қа дейін арттыру жоспарлануда.
Экспортты кеңейту және жаңа нарықтар
Экспорттық стратегия шеңберінде отандық өндірушілер үшін сақтандыру, қайта сақтандыру және кепілдік құралдары кеңейтілуде. Жаңа нарықтарға шығу және қазақстандық экспорт үшін кешенді шешімдер ұсыну маңызды міндет болып отыр.
Осыған байланысты, "Бәйтерек" сауда қорын іске қосып, құс шаруашылығы кәсіпорындары мен өсімдік шаруашылығын дамытуды қосқанда, экспортқа бағдарланған жобалар пулын қалыптастырады.
Экспорттың негізгі бағыттары:
- Экспорттық арналарды кеңейту үшін өсімдік шаруашылығы өнімдерінің (дәнді, майлы және бұршақ дақылдары) ірі өндірушілері мен трейдерлерін шоғырландыру.
- Тұрақты экспорттық жеткізу тізбегін құру және экспорт географиясын кеңейту (ҚХР, Орталық Азия, ЕО).
- Баға белгілеудегі алыпсатарлық факторлардың төмендеуі және нарықты тұрақтандыру.
- Ірі шетелдік сатып алушылармен әріптестік (COFCO және басқалар).
- Инвестициялық қолдау және сауда қызметіне жеке секторды тарту.
- Көлік-логистикалық қызметтер бойынша агроөндірушілер үшін жағдайды жақсарту.
- Келешекте - қорды Food Security Fund-қа КОВА және Таяу Шығыс елдерінде азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін кеңірек мандатпен трансформациялау.
Қазақстанның экспорттық-кредиттік агенттігі" АҚ (ЭКА) арқылы экспортты қолдау құралдарына келесілер кіреді:
- кепілдіктер,
- қайта сақтандыру,
- композиттік қызметтер.
Бұл шаралар қазақстандық өнімді жаңа нарықтарға шығаруға және отандық өндірушілердің позициясын нығайтуға мүмкіндік береді. ЭКА екінші деңгейлі банктермен де, "Бәйтерек" тобы ішіндегі басқа қаржы институттарымен де жұмыс істейді. Бұл ретте қолдау құралдары бизнестің локализациялау, индустрияландыру және инвесторларды тарту жөніндегі міндеттемелеріне айырбас ретінде ұсынылады.
Тұрғын үй құрылысын дамыту
Моноқалаларда, шағын қалаларда және облыс орталықтарында тұрғын үймен қамтамасыз ету жөніндегі жобаларды іске асыру жұмыстың маңызды бағыты болады. Бұл халықтың тұрғын үй жағдайларын жақсартып қана қоймайды, сонымен қатар кадрлардың жергілікті жерде тұрақтап қалуын ынталандырады. Әсіресе, ол биылғы "Жұмысшы мамандықтары жылы" аясында маңызды.
2025 жылы ҚР Премьер-министрі Олжас Бектеновтің тапсырмасы бойынша жұмысшы мамандықтар: өнеркәсіп, энергетика, көлік, ауыл шаруашылығы және су ресурстары мамандықтарына бағытталған "Наурыз жұмыскер" жаңа ипотекалық бағдарламасы іске қосылды.
Бағдарламаның негізгі параметрлері:
- 72 млрд теңге сомасына 2 440 қарыз;
- Өтінімдерді қабылдауды бастау - 2025 жылғы 17 наурыз;
- Жеңілдетілген ипотекаға қол жеткізуді кеңейте отырып, "Наурыз жұмыскер" бағдарламасын "Наурыз" бағдарламасына енгізу.
Бәйтерек" холдингі жергілікті әріптестерді тұрғын үймен қамтамасыз ету жөніндегі бағдарламаларды, оның ішінде "Қазақстан Тұрғын үй компаниясы" АҚ тетіктері арқылы іске асыруға белсенді түрде тартуда. Бірлескен жобалар тұрғын үй мәселелерін шешіп қана қоймай, өңірлерде білікті кадрлардың тұрақтап қалуына көмектеседі.
Бұл бастамалар экономиканың теңгерімді дамуын және Қазақстанның стратегиялық басымдықтарына сәйкес келетін тұрақты қаржы жүйесін құруды қамтамасыз етеді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Олжас Бектенов: Инвестиция тарту - әкімдер мен министрлердің басым міндеті
Сурет: primeminister.kz
Премьер-министр Мемлекет басшысының еліміздің экономикасына инвестициялар тарту жөніндегі тапсырмаларының орындалу барысын қарау жөнінде кеңес өткіздіб деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Басты мақсат - ірі инвестициялық жобаларды іске асыруды жеделдету және еліміздегі инвестициялық ахуалды жақсартуға кедергі келтіретін жүйелі мәселелерді шешу, сондай-ақ инвестициялық саясаттың тиімділігін арттыру, инвесторлар үшін қолайлы жағдай жасау және капитал тарту жұмыстарын жандандыру үшін ықтимал шараларды қарастыру.
Сыртқы істер министрлігі, Kazakh Invest компаниясы басшылығының жұмыс қарқыны және инвестициялық қызмет динамикасына әсер еткен факторларды талдау бойынша ақпараты тыңдалды. 2024 жылы Қазақстанда 1,85 трлн теңгеге 230 инвестициялық жоба пайдалануға берілді. Инвестициялық штабтың жұмысы бір жыл ішінде жалпы құны $50 млрд-тан асатын жобалар бойынша инвесторлардың 115 проблемалық мәселесін жоюға мүмкіндік берді.
Қазақстанның неғұрлым жоғары қайта өңдеу және экспорттық мүмкіндіктер үшін әлеуеті бар бәсекелестік артықшылығы басым тауашаларға инвесторларды мақсатты тарту тәсілі енгізілуде. Ынтымақтастық пен белсенді инвестициялау кезеңіне өтудің нақты перспективалары бойынша келіссөздер жүргізу үшін сала көшбасшысы - үздік 10 компания анықталды. Осылайша, жұмыс экономиканың қажеттіліктерін, өңірлердің бәсекелестік артықшылықтарын және басқа факторларды ескере отырып, "инвестицияларға тапсырыс беру" қағидаты арқылы қайта құрылады.
Мысалы, Қытайдың ірі агроөнеркәсіптік компанияларымен нәтижелі жұмыс жүргізілді. Fufeng Group жақын арада Жамбыл облысында $350 млн-ға жүгеріні терең өңдеу арқылы натрий глутаматын өндіретін зауыт құрылысын бастауды жоспарлап отыр. Dalian Hesheng Holding Group биыл жазда Ақмола облысында бидайды терең өңдеу кешені шеңберінде $650 млн-ға құрылыс-монтаждау жұмыстарына кіріседі. Барлық компаниялармен жобаларды "жайластыру" бойынша белсенді жұмыс жалғасуда, яғни инфрақұрылымға қол жеткізу және әкімшілік мәселелерді жедел шешуді қосқанда, қолайлы жағдайлар жасау.
Бұдан басқа, агроөнеркәсіптік кешенді, энергетиканы, өнеркәсіпті, құрылыс материалдарын өндіруді және басқаларын қоса алғанда, экономиканың негізгі салаларын қамтитын $12 млрд инвестициялардың жалпы көлемі бар 20 стратегиялық жоба айқындалды. Ұсынылған жобалардың ішінен биыл 14 жоба бойынша инвестициялар туралы келісімдер жасасу қарастырылуда, 13 жоба бойынша - құрылыс-монтаждау жұмыстарының басталуы, тағы 16 жоба бойынша жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуді бастау жоспарланып отыр.
Сондай-ақ жұмыс сапарлары, кездесулер мен басқа да іс-шаралар аясында жүзеге асыру туралы уағдаластықтар жасалған жобаларға назар аударылды. Премьер-министр іске асыру мерзімдері шегерілген инвестициялық жобаларға егжей-тегжейлі тоқталды. Алматы, Ақтөбе, Атырау, Жамбыл облыстары мен Астана, Шымкент қалаларының әкімдері және денсаулық сақтау, сауда министрлері баяндама жасады.
Бүгінде әкімдіктер тарапынан инвестиция тарту бойынша қабылданып жатқан шаралары өңірлердің әлеуетін ашып көрсетпейді, экономикалық әлеует жеткілікті пайдаланылмай отыр. Бұл бағыттағы жұмыстар жергілікті өзін-өзі басқару вертикалының барлық деңгейінде, оның ішінде аудан әкімдері деңгейінде де жүргізілуі тиіс", - деп тапсырды Премьер-министр.
Өңір әкімдіктері, Министрліктер жұмысының жоспарлы көрсеткіштерін енгізу бойынша тәсілдер мақұлданды.
Жобаларды іске асыруды мониторингілеу мен бақылауды күшейтудің пәрменді тетігі бүгінде 1159 жоба туралы деректер бар жаңа Ұлттық цифрлық инвестициялық платформа болады. Деректер "Атамекен" ҰКП-мен бірлесе толтырылып, жергілікті жерлерде әкімдіктер тексереді.
Сонымен қатар кеңес барысында мемлекеттік органдар жұмысының тиімділігіне әсер ететін және шара қолдануды талап ететін бірқатар түйткілді мәселе атап өтілді. Олардың қатарында инфрақұрылымның тапшылығы мен жедел қамтамасыз етілмеуі, күрделі әкімшілік рәсімдер мен рұқсат берудегі кідірістер, жер телімдерін берудің ұзақ мерзімдері бар. Аталған мәселелер бойынша тиісті шешімдер қабылданды..
Президент Үкіметтің кеңейтілген отырысында инвестиция тарту басы артық бюрократиядан арылып, жедел ведомствоаралық үйлестіруді талап ететін аса маңызды жұмыс екенін айтты. Мемлекеттік органдар, әсіресе әкімдіктер жобаның іске асырылу барысын "тікелей" бақылауы керек. Әкімдер мен министрлер инвестиция тартумен күнделікті айналысып, бүгінгі күннің басты міндеті - инвесторлардың мәселелерін жедел шешуі қажет", - деп атап өтті Олжас Бектенов.
Бұл бағыттағы жұмыстар Премьер-министрдің ерекше бақылауында.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қаңтарда Қазақстанның 14 өңірінде инфляция жеделдеді
Қаңтарда елде жылдық инфляция жеделдеп, 8,9% болды (2024 жылғы желтоқсанда - 8,6%). Жылдық инфляция 14 өңірде қарқын алып, 6 өңірде өзгеріссіз қалды, деп хабарлайды Ұлттық банктің баспасөз қызметінен.
Жылдық инфляцияның ең жоғары мәні Астана қаласында тіркелді.
Қаңтарда азық-түлік тауарларының бағасы ж/ж 5,8%-ға дейін өсті (2024 жылғы желтоқсанда - 5,5%). Осы топтағы тауарлардың бағасы Жетісу облысында (7,9%) макисмалды, Түркістан облысында (3,3%) минималды өсім көрсетті.
Азық-түлікке жатпайтын тауарлар бағасының өсу қарқыны 8,4%-ға дейін жеделдеді (2024 жылғы желтоқсанда - 8,3%). Максимал мән Түркістан облысында (13,1%), минимал мән Павлодар облысында (5,7%) тіркелді.
Қаңтарда ақылы көрсетілетін қызмет бағасының ж/ж өсу қарқыны 13,8%-ға дейін жеделдеді (2024 жылғы желтоқсанда - 13,3%). Сонымен қатар Астана қаласында (17,8%) баға жалпы республикалық деңгейден біршама жоғары, Түркістан облысында (9,3%) айтарлықтай төмен өсті.
Бұл ретте, ел бойынша айлық инфляцияның өсу қарқыны қаңтарда 1,1% болды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.