Энергетика, отын, коммуналды қызметтер, байланыс: баға не себепті тоқтаусыз өсіп жатыр?
Сурет: ranking.kz
Астана. 28 ақпан. KAZAKHSTAN TODAY - Бағаны шектеу жақсы идея болып көрінеді және қысқа мерзімді халықтың ақшасын үнемдейді. Алайда тәуекелдерді ескермей және салдарын есептемей, осы популистік шарамен шектелетін болсақ, ақыр соңында бәрібір қымбаттап, жағдай тіпті қауіпті болуы мүмкін. Бұл қарапайым шындықты қазақстандықтар қыстың қақаған айларында жылу электр станциялары апатты жағдайдағы қалаларда (Риддер мен Екібастұздағы жағдай бәріміздің есімізде) қатты сезінді, деп жазады Ranking.kz.
Естеріңізге сала кетейік, бүгінде Қазақстанда электр желілерінің айтарлықтай тозуы байқалады. Мәселен, энергетика министрі Болат Ақшолақовтың айтуынша, ҚР-да электр желілерінің орташа тозуы 66%. 2022 жылы технологиялық бұзушылықтар саны 2021 жылмен салыстырғанда 183 жағдайға өсті. Өңірлік электр желілері компанияларындағы тозудың орташа деңгейі қазірдің өзінде 90%-ға жетті. Өз кезегінде, инженерлік желілердің тозуының жоғары деңгейі апаттардың көп болуына әкеледі. Енді жылу желілерін ауқымды жөндеу және жаңғырту туралы айтылып жатыр, бұл үшін "үлкен күрделі қаржыны" қажет ететіні бірден белгілі болды (премьер-министр Смайыловтың сөзі). Тек бұл жаңалық емес.
Нәтижесінде ел "тарифті инвестицияға айырбастау" моделіне (1, 2, 3) қайта оралуда, оған сәйкес энергиямен жабдықтау саласы 2015 жылға дейін жұмыс істеді. Содан кейін шекті тарифтер электр станциялары игеруге тиіс болашақ инвестицияны есепке алды.
Қазақстанда жанармайдың шекті бағасы көтерілді. Бағаның өсуі жанармайдың толық тапшылығын болдырмау және жанармайды жаппай қайта сату үшін экспортталатын көршілес елдермен баға айырмашылығын азайту қажеттілігінен туындады. Яғни, бағаны ұстап тұруға байланысты ҚР-дан келетін жанармай жылдар бойы (1, 2), оның ішінде сұр экспорттық схемалар мен контрабанданы қоса алғанда, сыртқа кетіп, біздің МӨЗ іс жүзінде көршілерді, басқа елдердің жүк тасымалдаушыларын және контрабандашыларды қамтамасыз етті. Бағаны тежеудің орнына халықтың кірісін арттыру керек екені көптен бері айтылып келе жатқанымен, бұл тек биыл қалыптасқан қандай да бір дағдарыс емес, саладағы жүйелі мәселе.
Коммуналдық желілердегі проблемалар аралас саладағы басқа проблемаларға алғышарт болады. Мәселен, Beeline Қазақстан статистикасы бойынша, ұялы байланыс саласыдағы жаппай кінараттардың 70%-ы дәл осындай апаттық электр қуатының үзілуімен байланысты. Көбіне инфрақұрылымның аянышты жағдайы базалық станцияны уақытында іске қосуға мүмкіндік бермейді.
Сонымен қатар, телекоммуникация секторы коммуналдық қызметтерге қарағанда инвестициялық портфелін үнемі ұлғайтып отырады. Биыл қаңтар-наурызында ақпарат және байланысқа салынған күрделі инвестиция 24,3 млрд теңгеге жетті, бұл 2022 жылғы қаңтар-наурызбен салыстырғанда бірден 59,8% артық. Жалпы, 2022 жылы секторға құйылған инвестиция көлемі 2021 жылмен салыстырғанда 39,1% өсіп, 178,9 млрд теңге болды. Сонымен қатар, 2020 жылмен салыстырғанда, телекоммуникацияның рөлі және оған түсетін жүктеме локдаун мен пандемияға байланысты жаһандық ауқымда кеңейіп, операторлар жедел түрде инфрақұрылымға инвестициялауға мәжбүр болған кезде, 27% өсім байқалды. Ауқымды инвестиция тұрақты және жоғары жылдамдықты мобильді интернетті дамытуға бағытталған, инвестициялар негізінен 3G-ден 4G интернет желілеріне көшуге және жаңа 5G желісін салуға бағытталған. Бұл ретте операторлар секторға өз қаражатынан инвестиция салады.
Ескерту: егер коммуналдық желілер үшін (жылу, электр, сумен жабдықтау және т. б.) негізгі мәселе жүктемелердің артуы емес, олардың тозуы болса, онда ақпарат және байланыс саласында, ең алдымен, желідегі жүктеменің айтарлықтай өсу байқалады. Мәліметтер екі байланыс операторы - Beeline Қазақстан және Kcell/Activ ұсынған есептерде келтірілген. 2022 жылдың төртінші тоқсанында Beeline мобильді интернет деректер трафигінің бір пайдаланушыға шаққандағы орташа көлемі 16,8 Гб құрады, бұл былтырғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда бірден 19,2% көп. Kcell/Activ 2022 жылдың үшінші тоқсанында бір пайдаланушыға шаққандағы орташа трафик 13,4 Гб құрады, былтырғыдан 9% жоғары. Сонымен қатар, Қазақстанда бір пайдаланушыға шаққандағы трафикті тұтыну дүние жүзіндегі орташа тұтынудан айтарлықтай жоғары: GSMA Intelligence (әлем бойынша 95 байланыс операторы) деректері бойынша, 2022 жылдың төртінші тоқсанында бір пайдаланушыға шаққандағы трафиктің орташа көлемі 12,1 Гб құрады. 2021 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 18,8% артық.
Телекоммуникация саласына инвестицияның ұлғаюымен саланың негізгі көрсеткіштері айтарлықтай өсті. Елдегі мобильді интернеттің медиандық жылдамдығы Speedtest дерегінше, 2023 жылдың наурызында 24,9 Мбит/с құрады - 2022 жылдың наурызымен салыстырғанда бірден 32,9% жоғары.
Салыстыру үшін: көршілес Орталық Азия елдерін алсақ, Қырғызстанда мобильді интернеттің медиандық жылдамдығы 23,7 Мбит/с, Өзбекстанда - 17,8 Мбит/с, Түрікменстанда - 16,1 Мбит/с, Тәжікстанда небәрі 9,2 Мбит/с.
Мобильді интернет жылдамдығының өсуі аясында байланыс операторлары 4G және 5G желілерімен көбірек аумақтарды қамту жұмыстарын жалғастыруда. Айта кетерлігі, ұялы байланыс мұнараларын жаңғыртуға арналған құрал-жабдықтар шетелден сатып алынады, тиісінше, доллар бағамының өсуі саладағы күрделі шығындарға айтарлықтай әсер етіп отыр.
Бұл жанармай құнының өсуіне және қымбаттауына, сондай-ақ ұялы байланыстың тұрақты жұмысы тәуелді болатын электр энергиясы тарифтерінің өсуіне әсер етеді. Осылайша, ҚР-да көтерме сатып алушылар үшін белгіленген уақытта жаңа тарифтер енгізуді жоспарланып отыр. Байланыс сапасына тікелей әсер етпейтін баға белгілеуде көп миллиардтық айыппұл да рөл атқарады.
Сонымен қатар, соңғы тұтынушы үшін Қазақстандағы мобильді интернет құны әлемдегі ең төмен көрсеткіштердің бірі. BroadbandChoices.co.uk сарапшылары жүргізген Интернетке қолжетімділік индексі (Internet Accessibility Index) бойынша 2022 жылы Қазақстанда 1 Гб мобильді интернет құны орташа есеппен 80 АҚШ центін құрады, бұл елге 164 елдің арасында 8-орынға шығуға мүмкіндік берді. Сонымен қатар, зерттеу Қазақстанның Орталық Азиядағы ең озық телекоммуникация секторларының біріне ие екендігі айтылды.
Осы факторлардың барлығы - оператордың жоғары инвестициясы, желінің көлемі, ең төменгі бағадағы тұтынудың өсуі және байланыс шығындарын арттыратын жалпы инфляция - барлығы телекоммуникация секторындағы тарифтердің қажетті және сөзсіз өсетінін көрсетеді. Әйтпесе, ұялы желілердің үзіліссіз жұмыс істеуін, жылдамдық пен интернеттің тарауын күтудің қажеті жоқ, оның орнына коммуналдық желілердегі жағдайға ұқсас тағы бір проблемамен кездесеміз.
Ескерту: наурыз айының соңында ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі байланыс қызметтерін көрсету ережелерін өзгертті. Енді, 61-тармаққа сәйкес, байланыс операторы тарифтік жоспарға енгізілген қызметтердің көлеміне, сондай-ақ тарифтік жоспардың басқа шарттарына өзгерістер енгізе алмайды (толығырақ мына жерде).
Іс жүзінде пайдаланушы үшін бұл мынаны білдіреді. Байланыс қызметтерінің қымбаттауы сөзсіз болады. Бірақ бұрын операторлар тариф құнын қымбаттатқан кезде есесіне қосымша гигабайт трафик немесе тегін минуттар қосатын. Тұтыну көлемінің өскенін ескерсек, бұл шын мәнінде орынды қадам болған.
Қарапайым сөзбен айтқанда, пайдаланушы жақсартылған өнімді жаңа бағамен алар еді. Енді бұдан былай операторлар жаңа бағамен ескі қызметті ұсына бермек. Егер ережені қабылдаудағы мақсат пайдаланушылардың құқықтарын қорғау болса, бұл шара жұмсақ айтқанда, өте күмәнді болып шықты.
Ақпарат көзі: ranking.kz
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Ағымдағы жылдың 10 айында сібір жарасының жиілігі екі есе төмендеді
Қазақстанда 2024 жылдың соңғы 10 айында сібір жарасымен сырқаттанушылық өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда екі есе төмендеді, деп хабарлайды ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің баспасөз қызметінен.
Ағымдағы жылы барлығы 17 жағдай тіркелді.
Сібір жарасы - бұл ауыл шаруашылығы жануарларына және жабайы аңдарға, сондай-ақ адамдарға әсер ететін аса қауіпті инфекциялық ауру. Ауру көбінесе ауыр ағыммен өтеді және өлімге әкелуі мүмкін. Ол септикалық, ішек және өкпе түрін қоса алғанда, тері немесе жалпыланған түрде өтеді. Сібір жарасының қоздырғышы - топырақта жылдар бойы сақталатын сібір жарасы микробы. Инфекция ауру жануарлармен, олардың етімен және мал өнімдерімен, сондай-ақ топырақ арқылы байланыс болған кезде туындайды.
Аурудың инкубациялық кезеңі бірнеше сағаттан 14 күнге дейін, бірақ көбінесе симптомдар инфекциядан кейін 3-6 күннен кейін пайда болады. Оларға жалпы әлсіздік, жоғары температура, лимфа түйіндерінің ісінуі және жүрек соғуының жоғарылауы жатады. Адам сібір жарасы ауруымен ауыратын жануарлардан жұқтыруы мүмкін, оларға ірі қара мал, жылқы, есек, қой, ешкі, бұғы, түйе жатады", - деп хабарлады Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұлттық Қоғамдық денсаулық сақтау орталығы.
Инфекция жануарларға күтім жасау, сою, етті өңдеу кезінде, сондай-ақ мал шаруашылығы өнімдерімен - тері, мех бұйымдары, жүн, қылшықтармен жұмыс істеген кезде болуы мүмкін. Бұл жағдайда споралар жылдар бойы, соның ішінде топырақта да сақталуы мүмкін. Жермен байланыс арқылы споралар терідегі микрожарақаттарға түседі, бұл сібір жарасының тері түрінің дамуына әкеледі.
Тері түрі сібір жарасының барлық жағдайларының басым көпшілігін (98-99 %) құрайды. Аурудың карбункулозды түрі жиі кездеседі, оның айналасында қызыл түсті айқын қабынған шеңбер түріндегі қара, ауыртпалықсыз тығыз қотыр пайда болады. Сібір жарасының алдын алу үшін жеке ауыл шаруашылығы малы бар адамдар жеке гигиена шараларын сақтауы, жануарларды вакцинациялауы, ветеринариялық куәландырусыз ауру (өлген) жануарларды өз бетінше союды ұйымдастырмауы қажет", - деп ҰҚДСО-да ұсынымдар берді.
Ет және ет өнімдерін санитариялық-ветеринариялық бақылау жоқ белгісіз жерлерде сауда жасайтын жеке тұлғалардан сатып алуға болмайды. Базарларда ет сатып алу кезінде өнімнің қауіпсіздігін растайтын "ветеринариялық қорытынды" талап етілуі керек. Мал шаруашылығы шикізатын өңдеумен, тасымалдаумен және сатумен айналысатын жұмысшылар жеке гигиена және алдын алу шараларын сақтауы қажет.
Бұл қауіпті инфекцияның алдын алудың маңызды шарасы - жануарларды вакцинациялау.
Ет комбинаттарының қызметкерлеріне, ветеринариялық қызметкерлерге, сібір жарасының қоздырғышымен жұмыс істейтін зертханалардың қызметкерлеріне вакцинамен профилактикалық егулер алу қажет.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
2 қарашада Астанада Ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі басталады
2 қарашадан бастап Нұрғиса Тілендиев даңғылы, 12а мекенжайында орналасқан "Koktal" СОО-да ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі өтеді, деп хабарлайды Астана әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Келушілер Қазақстанның бірқатар өңіріндегі жергілікті фермерлер мен өндірушілерден жаңа өнімдерді сатып ала алады. Соның ішінде: жаңа піскен көкеністер мен жемістер, сапалы ет, ұн өнімдері және басқа да көптеген ауылшаруашылық өнімдері.
Жәрмеңке әр демалыс күндері сағат 10.00-ден 22.00-ге дейін 2 қарашадан бастап өтеді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
"Медеу" мұз айдынының жаңа маусымы 2 қарашада ашылады
Алматыда 1 қарашада "Медеу" мұз айдыны техникалық режимде іске қосылады, оған барлық тілек білдірушілер сеанс кестесіне сәйкес бара алады. 2 қарашада "Медеу" биік таулы мұз айдынында жаппай сырғанаудың жаңа маусымының салтанатты ашылуы өтеді, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Салтанатты ашылу бағдарламасы сағат 12:00-ден 15:30-ға дейін жалғасады.
Келушілер үшін қазақстандық эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерттік бағдарлама қарастырылған. Кешкі сағат 17.00-ден 20.00-ге дейін қонақтар конкурстарға қатысып, кешті жүргізуші мен диджейдің сыйлықтарын алады және дискотекаға қатысады.
Жаңа маусымда келушілерді күнделікті жаппай сырғанау сеанстары, мерекелік іс-шаралар және спорттық жарыстар күтеді. Ниет білдірушілер конькиді жалға алып, демалыс аймағын пайдалана алады. Қонақтарға ыңғайлы болу үшін мұз айдыны аумағында фастфуд пункттері ұйымдастырылады.
Алматы қаласы спорт ғимараттарының дирекциясы қала тұрғындары мен қонақтарына кассалардағы кезектерді болдырмау және турникет жүйесі арқылы жылдам өтуді ұйымдастыру, кептелістер мен тұрақ қиындықтарын болдырмау үшін билеттерді www.medeu.kz ресми сайт арқылы сатып алуды және қоғамдық көліктерді пайдалануды ұсынады.
Ашылу күні №12 автобус бағытын "Медеу" биік таулы мұз айдынына дейін ұлғайту жоспарлануда. Автобустар жұмыс күндері сағат 8:00-ден 00:00-ге дейін және демалыс күндері сағат 8:00-ден 01:00-ге дейін жүреді.
Көлік жүретін орындарды 2GIS қызметінен табуға болады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
850 дронның көмегімен Алматыда Республика күніне орай анимациялық шоу ұйымдастырылды
2024 жылғы 25 қазанда Алматыда Республика күнін мерекелеуге орайластырылған дрондар шоуы өтті. Қаланың мыңдаған тұрғыны мен қонағы ұмытылмас көріністі тамашалау үшін Абай алаңы мен Астана алаңына жиналды, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Дрондар шоуына 100 мыңнан астам адам қатысты.
Абай алаңында 40 мыңнан астам адам, Астана алаңында 60 мыңнан астам адам болды.
Абай алаңынан 500-ден астам дрон синхронды түрде көкке көтеріліп, бірегей 3D визуалды бейнелер жасады. Инсталляциялар ұлттық мәдениеттің элементтерін және ел тарихындағы маңызды сәттерді бейнелеп, бірлік пен мақтаныш рухын ерекше бейнеледі. Жарық шоуы музыкалық шығармалармен сүйемелденді.
Қала тұрғындары мен қонақтары Қазақстан картасын, аңызға айналған Алтын Адамды, ноталар мен домбыраны, көк байрағымызды, Алматының бірегей флорасының символы - қызғалдақты, күш пен бостандықты бейнелейтін керемет қар барысын және Алматы алмасы - апортты, қаланы көрнекті ғимараттары мен тауларын қызықтады.
Кейін 21:30-да Астана алаңынан аспанға тағы 350 дрон көтерілді. Көкте бостандық пен тәуелсіздіктің символы іспетті қалықтаған бүркіттің бейнесі, Қазақстан картасы,"КөкТөбе" телемұнарасы, аспалы жол және Алматының танымал көрікті жерлері, бейбітшілік пен отбасылық игіліктің символы - шаңырақ, қалаға және жалпы біздің елге деген сүйіспеншіліктің белгісі ретінде жүректер бейнеледі. Одан бөлек, "25 қазан - Республика күні құтты болсын!" деген құттықтау сөзі пайда болды.
Астана алаңындағы шоу шамамен 20 минутқа созылды және демеушілер есебінен ұйымдастырылды.
Ұйымдастырушылар дәстүрлі отшашудың орнына дрондарды пайдалану - мерекелеудің инновациялық тәсілі ғана емес, сонымен қатар технологиялық даму мен экологиялық бастамаларға деген ұмтылыстың символы болғанын атап өтті. Бұл шешім қоршаған ортаға әсерді азайта отырып, бірегей визуалды эффектілерді жасауға мүмкіндік берді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.