Қазақстанда 2023-2025 жылдары ЖІӨ өсімі 4% деңгейінде болжануда
2026 жылы ЖІӨ өсімі 3,2%-ға дейін қысқарады, өйткені кен орындарының сарқылуына байланысты мұнай өндіруді қысқарту жоспарлануда.
НҰР-СҰЛТАН. 25 ТАМЫЗ - Қазақстанның жалпы ішкі өнімінің (ЖІӨ) нақты өсуі 2023-2025 жылдарға 4,0-4,1% деңгейінде болжануда. Бұл туралы "2023-2025 жылдарға арналған республикалық бюджет туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасына түсіндірме жазбада айтылған, деп хабарлайды KAZAKHSTAN TODAY Ашық НҚА сайтына сілтеме жасап.
Үкіметтің болжамдарына сәйкес, ЖІӨ-нің нақты өсуі 2026 жылы 3,2%-пен дейін (кен орындарының сарқылуына байланысты мұнай өндіруді қысқарту жоспарлануда) және 2027 жылы одан әрі 4,2%-ке дейін өседі деп болжанып отыр. Алдағы орта мерзімді кезеңге ЖІӨ-нің орташа жылдық өсу қарқыны 3,9%-ті құрайды.
Номиналды ЖІӨ 2023 жылы 120,7 трлн. теңгеден 2027 жылы 176,6 трлн. теңгеге дейін өседі", - делінген түсіндірме жазбада.
Жан басына шаққандағы ЖІӨ 2027 жылы 18,3 мың АҚШ долл. дейін ұлғаюмен, 2023 жылы 13,2 мың АҚШ долл. құрайды.
Бағалау бойынша, ағымдағы серпін сақталған кезде 2022 жылы мұнайдың орташа жылдық бағасы бір барреліне 100 АҚШ долларынан асады. Орта мерзімді кезеңге арналған болжамда бір барреліне 85 АҚШ доллары болатын неғұрлым консервативті баға салынған.
Халықтың әл-ауқатын жақсартуды және алдағы кезеңге орнықты экономикалық өсуді қамтамасыз ету мақсатында жалпыұлттық басымдықтарды және Қазақстан Республикасының 2025 жылға дейінгі Ұлттық даму жоспарын ескере отырып, 10 ұлттық жоба іске асырылатын болады", - делінген мәтінде.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Ресейде Қазақстанда АЭС салу үшін технологиялардың әлеуетті жеткізушілерімен бәсекелестік диалогтың қорытынды кезеңі болды
2025 жылғы 21 қаңтарда Қазақстан Республикасының Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиевтің басшылығымен қазақстандық делегация Ресей Федерациясына жұмыс сапарымен барды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Энергетика министрлігінің баспасөз қызметінен.
Сапардың негізгі мақсаты - атом электр станцияларын пайдалану тәжірибесімен танысу және ВВЭР-1200 реакторлары бар 3+ буынды энергетикалық блоктардың технологияларын зерттеу болды. Делегация Ленинград АЭС-іне барып, станция жұмысының негізгі техникалық аспектілерімен танысты, соның ішінде блоктық басқару пунктінің құрылғысы, турбина цехы, зертханалық кешен және энергоблоктардың салқындату жүйесі ұсынылды. ВВЭР-1200 реакторы "Росатом" мемлекеттік корпорациясының флагмандық жобасы болып табылады.
Ресей Федерациясына сапар Қазақстанда АЭС салу үшін технологиялардың әлеуетті жеткізушілерімен бәсекелестік диалогтың қорытынды кезеңі болды.
Бұған дейін, 2024 жылдың қазан-желтоқсан айлары аралығында, осындай жұмыс сапарлары Корея Республикасына, Француз Республикасына және Қытай Халық Республикасына жасалған болатын. "Росатом" мемлекеттік корпорациясы корейлік KHNP, қытайлық CNNC және француздық EDF компанияларымен бірге "шорт-тізімге" енген.
Сапар барысында делегация Ленинград АЭС басшылығымен консультациялар өткізіп, станцияның инфрақұрылымымен танысты. Сондай-ақ, АЭС-тің серіктес қаласы - Сосновый Борға бару жүзеге асырылды, ол заманауи ғылыми қаласы және ғылыми-инженерлік құзыреттер орталығы болып табылады.
Анықтама: Ленинград АЭС-і - Ресейдегі орнатылған қуаты бойынша ең ірі және екі түрлі типтегі энергоблоктар жұмыс істейтін жалғыз АЭС: уран-графитті каналды (РБМК) және су-су (ВВЭР). ВВЭР-1200 жобасының басты ерекшелігі - станцияны сыртқы және ішкі әсерлерге барынша төзімді ететін белсенді және пассивті қауіпсіздік жүйелерінің бірегей үйлесімі.
Бүгін біз ядролық энергетика саласындағы әлемдік үздік тәжірибелерді зерттеуге бағытталған жұмыс сапарларымызды аяқтадық. Ленинград АЭС-іне бару қоршаған ортаны қорғау және жергілікті тұрғындардың әл-ауқатын қамтамасыз ететін технологиялар мен қауіпсіздік шараларымен терең танысуға мүмкіндік берді", - деді Қазақстан Республикасының Энергетика министрі Алмасадам Сәтқалиев.
АЭС салу жобасы үшін жеткізушіні немесе консорциумды таңдау бойынша соңғы шешім ағымдағы жылы қабылданатын болады. Шешім ұлттық мүдделерді, халықаралық нормалар мен міндеттемелерді, сондай-ақ Халықаралық атом энергиясы агенттігінің (АЭХА) ұсыныстарын ескере отырып қабылданады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қытайға, Вьетнамға және Египетке жаңа рейстер ашылады
ҚР Көлік министрлігі тұрақты негізде ұшу географиясын кеңейту және қолданыстағы маршрут бойынша рейстер санын ұлғайту бойынша жұмыс жүргізуде, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Көлік министрлігінің баспасөз қызметінен.
Ағымдағы жылдың наурыз айынан бастап "Air Astana" әуекомпаниясы Вьетнамға аптасына 4 рет жиілікпен Алматы-Нячанг және аптасына 3 рет жиілікпен Астана-Нячанг бағыттары бойынша және аптасына 3 рет жиілікпен Алматы-Гуанчжоу бағыты бойынша Қытайға жаңа маршруттар ашады.
Көктемгі-жазғы маусымынан бастап "Air Cairo" әуекомпаниясы аптасына 1 рет жиілікпен Қостанай-Шарм-эль-Шейх және аптасына 2 рет жиілікпен Алматы-Хургада бағытында рейстер ашуды жоспарлап отыр, сондай-ақ аптасына 1 рейс жиілігімен Алматыдан Эль-Аламейнге рейстерді қайта бастау жоспарлануда.
Жаңа бағыттардың ашылуы елдер арасындағы сауда-экономикалық, іскерлік және туристік ынтымақтастықты одан әрі дамытуға ықпал ететін болады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Ұлттық Банк базалық мөлшерлемені 15,25% деңгейінде сақтап қалды
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитеті базалық мөлшерлемені +/- 1 п.т. дәлізімен жылдық 15,25% деңгейінде белгілеу туралы шешім қабылдады.
Желтоқсан айында Қазақстанда инфляция 8,6%-ға дейін үдеп, 2024 жылға болжанған 8-9% диапазон шегінде қалыптасты. Қызметтер бағасының жоғары өсуі және тамыздан бастап байқалып отырған азық-түлікке жатпайтын тауарлар инфляциясының жеделдеуі оның динамикасына көптеп үлес қосты. "Тарифті инвестицияға айырбастау" бағдарламасын іске асыру мен теңгенің әлсіреуі аясында инфляция күш алып тұр. Сонымен қатар инфляцияның орнықты бөлігінде өсім сақталып отыр. Ол фискалдық ынталандыру жалғасқандықтан сұраныс тарапынан қысым барын көрсетеді. Желтоқсан айында халықтың инфляциялық күтулері, жоғары құбылмалылықты көрсетіп, қайта өсті.
Әлемдік азық-түлік бағасының жоғары болуына және Ресейде инфляцияның қарқын алуына байланысты сыртқы инфляциялық қысым жоғары болып тұр. Дамыған экономикаларда инфляция соңғы айларда ұзаққа жалғасқан төмендеу кезеңінен кейін біршама өсті. Орнықты инфляция және күшті еңбек нарығы ұзақ уақыт бойы қатаң сыртқы монетарлық талаптардың сақталуына әсер етуі ықтимал. Мәселен, АҚШ ФРЖ қыркүйек айындағы бағалаумен салыстырғанда мөлшерлемелер баяу төмендейді деп күтеді.
2024 жылдың қорытындысы бойынша қысқамерзімді экономикалық индикатордың өсуі ж/ж 6,2%-ға дейін жеделдеді. Бұл экономиканың артық өскенін көрсететін белгі болуы мүмкін. Барлық негізгі салада өндіріс артқаны байқалады. Ауыл шаруашылығы, құрылыс, сауда және көлік салалары жақсы өсім көрсетті. Сонымен қатар өңдеу өнеркәсібінде динамика тәуір қарқын алғаны байқалады.
Ішкі сұраныс ұсыныс мүмкіндіктерінен асып түседі және белсенді фискалдық ынталандыруға, ақшалай кірістердің өсуіне, сондай-ақ шикізатқа жатпайтын сектордағы инвестициялардың кеңеюіне байланысты орнықты түрде жоғары қалып тұр. Оны бөлшек сауда мен тұтынушылық кредиттеудің өскені растайды. Ұлттық Банк бақылап отырған іскерлік белсенділік индикаторы 11 ай қатарынан оң көрсеткіш көрсетті.
Проинфляциялық тәуекелдер сақталып отыр. Сыртқы ортадан - олар Ресейдегі инфляцияның жоғарылауына байланысты, ал ішкі ортадан - реттелетін бағалар саласындағы реформаның жалғасуына, әлсіреген теңгенің бағаларға әсер етуіне, фискалдық ынталандыру, тұрақсыз инфляциялық күтулер және тұтынушылық кредиттеудің өсуі кезіндегі жоғары ішкі сұранысқа байланысты.
Айырбастау бағамының әлсіреуі, инфляциялық күтулердің жеделдеуі, сондай-ақ инфляцияның нақты динамикасының өсуі аясында жиынтық ақша-кредит шарттары біршама жеңілдеді. Осыған байланысты негізгі макроэкономикалық көрсеткіштердің болжамы жаңартылатын келесі шешімде Комитет инфляцияны 5%-дық таргетке қарай орнықты түрде төмендеу траекториясына қайтару үшін ақша-кредит саясатын қосымша қатаңдату қажеттілігін анықтайды.
Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің Ақша-кредит саясаты комитетінің базалық мөлшерлеме бойынша кезекті жоспарлы шешімі 2025 жылғы 7 наурызда Астана қаласының уақытымен сағат 12:00-де жарияланады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстанда желтоқсан айында жылдық инфляция 8,6 пайызға дейін жеделдеді
Желтоқсанда елде жылдық инфляция жеделдеп, 8,6% болды (қарашада - 8,4%). Жылдық инфляция 10 өңірде жеделдеді, 9 өңірде баяулап, 1 өңірде өзгеріссіз қалды, деп хабарлайды Ұлттық банктің баспасөз қызметінен.
Жылдық инфляцияның ең жоғары мәні Астана қаласында тіркелді.
Желтоқсанда азық-түлік тауарларының бағасы ж/ж 5,5%-ға дейін жеделдеді (қарашада - 5,4%). Осы топтағы тауарлар бағасында максималды өсім Жетісу облысында (7,9%), минималды өсім Түркістан облысында (3,0%) тіркелді.
Азық-түлікке жатпайтын тауарлар бағасының өсу қарқыны ж/ж 8,3%-ға дейін үдеді (қарашада - 8,0%). Ең жоғары мән Түркістан облысында (13,2%), ең төменгі мән Павлодар облысында (5,3%) тіркелді.
Желтоқсанда ақылы көрсетілетін қызмет бағасы ж/ж 13,3% болып бұрынғы деңгейде сақталды (қарашада - 13,3%). Сонымен қатар баға Астана қаласында (16,9%) жалпы республикалық деңгейден біршама жоғары, Түркістан облысында (9,5%) айтарлықтай төмен өсті.
Желтоқсанда ел төңірегінде айлық инфляция 0,9%-ға өсті, бұл - бұрынғы орташа мәнінен жоғары (2017-2021 жылдардағы желтоқсанда - 0,7%).
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
2024 жылы Қазақстан мен Қытай арасында теміржол көлігімен тасымалданған жүк көлемі 32 миллион тоннадан асып, тарихи көрсеткішті көрсетті
2024 жылы Қазақстан мен Қытай арасында теміржол көлігімен тасымалданған жүк көлемі 32 миллион тоннадан асып, тарихи көрсеткішті көрсетті, деп хабарлайды ҚР Көлік министрлігінің Теміржол және су көлігі комитетінің баспасөз қызметінен.
Сонымен қатар, Қазақстанның экспорт көлемі 1 миллион тоннаға артып, 13,7 миллион тоннаны құрады. Негізгі экспортталған жүктердің қатарында темір және түсті металл кендері, қара және түсті металдар, астық өнімдері бар.
Импорт 5%-ға өсті, ал Қазақстан арқылы транзиттік тасымал 19%-ға артып, 15,3 миллион тоннаны құрады.
Контейнерлік транзит көлемі Еуропа бағытында 43%-ға өсті.
Айта кетейік, өсімнің маңызды факторы ретінде Сиань Халықаралық құрғақ портындағы қазақстандық терминалдың ашылуы әсер етті.
2024 жылы осы терминал мен Ақтау порты арқылы 300-ден астам контейнерлік пойыз өтті, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 30 есе көп.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстан Иран мен Әзірбайжанға астық жеткізуді қайта бастады
ҚР халықаралық астық нарықтарындағы өз позициясын нығайтуды жалғастыруда. ҚТЖ деректері бойынша 2024 жылдың қорытындысы бойынша 10,6 млн тонна астық тасымалданды, оның ішінде экспорт 8,1 млн тоннаны құрады, деп хабарлайды Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің баспасөз қызметінен.
Экспорттық бағыттардың ішінде: Өзбекстан (3,3 млн тонна), Қытай (1,7 млн тонна). Тәжікстанға 1,2 млн тонна астық жеткізілді, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 20% - ға артық. Қырғызстанға 140 мың тонна астық экспортталды, бұл 2023 жылғы көрсеткіштен 1,9 есе көп.
Иран мен Әзірбайжан нарықтары қалпына келтірілді. Иранға астық жеткізу көлемі 2 есеге (526 мың тонна), Әзірбайжанға - 1,8 есеге (211 мың тонна) өсті.
2024 жылдың қыркүйегінен желтоқсанына дейін 5 млн тонна жаңа астық тасымалданды, бұл 2023 жылдың сәйкес кезеңінен 50% - ға артық. Экспорт көлемі 57% - ға өсіп, 3,9 млн тоннаны құрады.
Оның ішінде Өзбекстанға 1.5 млн тонна (өсім 45%), Тәжікстанға - 633 мың тонна (57%), Ауғанстанға - 190 мың тонна (51%), Қытайға - 592 мың тонна (2%) экспортталды.
Иранға жеткізілім 30 есе артып, 455 мың тоннаны құрады, Әзірбайжанға 188 мың тонна экспортталды (2023 жылдың қыркүйек-желтоқсанында жеткізілім болған жоқ).
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
2025 жылы әлеуметтік-еңбек саласына арналған бюджет шығыстары 14 %-ға өсті
Жалпы алғанда, 2025 жылы әлеуметтік-еңбек саласына арналған республикалық бюджет шығыстары 6 трлн 108 млрд-тан астам теңгені құрады, бұл 2024 жылғы шығыстардан 14 %-ға немесе 748,7 млрд теңгеге артық, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Көзделген шығыстардың 97,9 %-ы немесе 5 трлн 982 млрд теңгесі азаматтарға әлеуметтік төлемдерге бағытталатын болады. Оның ішінде 4 трлн 262 млрд теңге зейнетақымен қамсыздандыруға қарастырылған, бұл шамамен 2,5 млн зейнеткерді қамтуға мүмкіндік береді (саны 77,8 мыңға өскен), 1 трлн 720 млрд теңге - барлық жәрдемақыларды төлеуге, бұл шамамен 2,3 млн адамды қамтуға мүмкіндік береді.
Қалған қаражат халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын іске асыруға, мүгедектігі бар адамдарды техникалық құралдармен және оңалту қызметтерімен қамтамасыз етуге, азаматтық қызметшілердің еңбекақысын арттыруға және т. б. бағытталатын болады.
Бұрын хабарланғандай, қазіргі кезде республикалық бюджет қаражаты есебінен базалық және ынтымақты зейнетақыны қоса алғанда, әлеуметтік төлемдердің 41 түрі төленеді. 2024 жылы жәрдемақылар мен зейнетақыларды төлеуге 4,5 млн адамға, оның ішінде 2,4 млн зейнеткер мен 2,1 млн мемлекеттік жәрдемақы алушыға 5 трлн 261 млрд теңге жұмсалды.
ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі қабылдаған әлеуметтік төлемдер бойынша барлық міндеттемелер уақтылы және толық көлемде орындалды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.