Теңгенің әлсіреу себептері туралы Ұлттық Банк хабарлады
Ұлттық валютаның әлсіреуі АҚШ пен Еуропаның банк секторындағы жағдайдың нашарлауы аясында, сондай-ақ мұнай бағасының төмендеуіне байланысты болды
Астана. 12 сәуір. KAZAKHSTAN TODAY - Наурыз айында сыртқы нарықтардың серпініне әсер еткен негізгі оқиғалар туралы Ұлттық банк төрағасының орынбасары Әлия Молдабекова айтып берді, деп хабарлайды ҚР Ұлттық банкінің баспасөз қызметі.
Бір ай ішінде ішкі валюта нарығында АҚШ пен Еуропаның банк секторында ахуалдың нашарлауына байланысты нарыққа қатысушылардың сентименті нашарлап, мұнай бағасы төмендеді. Құбылмалылықтың өршуі осыған байланысты болды", - деді Молдабекова.
Оның айтуынша, Ұлттық Банк ішкі және сыртқы нарықтағы жағдайды мұқият қадағалап, қажет болған жағдайда валюталық интервенциялар жүргізуге дайын екендігін хабарлады. Алайда, ахуал жаңа жағдайларға тез бейімделді, сондықтан біздің араласуымызды қажет етпеді.
Айдың қорытындысы бойынша, теңге бағамы 1 АҚШ доллары үшін 452,7 теңгеге дейін 1,6%-ға әлсіреді. Бір ай ішінде квазимемлекеттік сектор компанияларының валюталық түсімдерін сатуы және бюджетке трансферттер бөлу аясында Ұлттық қордағы активтердің бір бөлігін конвертациялау - теңгеге қолдау көрсетті", - делінген ақпаратта.
Квазимемлекеттік компаниялардың сауда-саттығы 253 млн АҚШ долларына шықты. Ұлттық қордан жүзеге асырылған сатылым 721 млн АҚШ долларына теңесті. Бұл біз болжаған 750-800 млн АҚШ долларлық мәннен бішама аз. Алайда, бұған дейін мен теңгедегі шотқа түскен түсімдер бойынша нақты және болжамды деректер арасындағы айырмашылыққа немесе Қаржы министрлігі тарапынан шығарылған түзетулерге байланысты мұндай жағай туындауы мүмкін екенін айтқан едім. Сәуірде қолда бар жоспарлы бағдарға сәйкес күтілетін сату көлемі 550-650 млн АҚШ долларын құрайды.
Зейнетақы активтері үшін валюта сатып алу 232 млн АҚШ долларын құрады. Сәуірде мұндай сатып алу көлемі 200-250 млн АҚШ доллары көлемінде болады деп күтілуде.
Ұлттық Банк төрағасы орынбасарының айтуынша, өткен айда сыртқы нарықтардың жағдайы қарқындап дамыды.
АҚШ пен Еуроаймақтағы банк жүйесінің орнықтылыққа байланысты тәуекелдері құбылмалылықты күшейтіп, жаһандық инвесторларды тәуекелден бас тартуға итермеледі. Реттеушілер мен орталық банктер тез әрекет жасап, нарықта қалыпты жай-күйді қалпына келтіруге үлес қосты", - деді Молдабекова.
Оның айтуынша, Ұлттық қордағы валюталық активтердің көлемі өткен айда 1,05 млрд АҚШ долларына ұлғайып, наурыз айының соңында 58,4 млрд АҚШ долларын құрады.
Сондай-ақ, Молдабекова сәуір басында ОПЕК+ бағаның тұрақтылығын сақтап, әлемдік нарықта артық ұсынысты жою үшін мұнай өндіруді тәулігіне 1,66 миллион баррельге қысқартуды 2023 жылдың мамыр айынан бастап жыл соңына дейін қолдану туралы күтпеген шешім қабылдағанын еске салды.
Осыған байланысты мұнайға баға белгілеу баррель үшін 85 АҚШ доллары деңгейіне дейін көтерілді", - деді ол.
Наурыз айының қорытындысы бойынша, алтын-валюта резервтері 1,6 млрд АҚШ долларына ұлғайды және 36,1 млрд АҚШ долларын құрады.
Резервтердің ұлғаюы көбінесе бір айда 1810,20-дан 1978,80-ге дейін 9,3%-ға өскен алтын бағасының өсіміне байланысты болып отыр. Бағалы металға деген сұраныстың артуынан, оның ішінде инвесторлардың АҚШ пен Еуропадағы банктердің банкроттығына қатысты қауіптен туындады. Қазіргі уақытта банк секторындағы жағдай қалыпқа келгенімен, алтынның бағасы АҚШ ФРЖ саясатының "кері бұрылуы" мен мөлшерлемені төмендету циклінің басталуы туралы күтулерге байланысты әлі де жоғары деңгейде қалып отыр. Алтын бағасының өсуінен болған оң әсер ЕДБ қаражатының Ұлттық Банктегі валюта шоттарынан әкетілуімен ішінара теңестірілді", - деді Молдабекова.
Сонымен бірге, Ұлттық қорға түскен валюталық түсімдер активтердің өсуіне ықпал етті. Олардың мөлшері наурызда шамамен 300 млн АҚШ долларын құрады. Өткен айда Ұлттық қордан республикалық бюджетке трансферт түрінде 473 млрд теңге аударылды. Осы мақсатта ішкі валюта нарығында 721 млн АҚШ долларына активтер сатылды.
Молдабекова сондай-ақ қаржы нарықтарындағы ахуалды одан әрі дамыту перспективалары туралы айтты.
Кейбір сарапшылар қазіргі уақытта АҚШ пен Еуроаймақтың банк секторындағы күйзелістердің салдары туралы айтуға әлі ерте екенін айтады. Сонымен қатар, бұл банк секторының қарыз беру рәсімін біртіндеп күшейткендей жағдайды туғызуы мүмкін", - деді Ұлттық Банк төрағасының орынбасары.
Егер қаржылық дағдарыстың салдары қолайсыз болып шықса, онда АҚШ долларының индексі өзінің демеуші валюта сипаттамасын көрсете отырып нығаюы мүмкін.
Мұнай нарығында ОПЕК+ шешімі қара алтынның күрт қымбаттауына себеп болды. Бұл өз кезегінде талдаушыларға Brent бағасы бойынша өз болжамдарын қайта қарауға әсер етті. Сонымен, Goldman Sachs желтоқсанда Brent маркалы мұнай барреліне 5 долларға артып, 95$ дейін көтеріледі деген болжам беріп отыр. Кейбір сарапшылар осы жазда мұнай бағасы барреліне 110 долларға жетеді деп күтеді. Жалпы, талдаушылар алдағы тоқсанда мұнай бағасы барреліне $75-$123 аралығында, орташа 85 АҚШ доллары деңгейінде болады деген болжам айтады.
Естеріңізге сала кетейік, наурыз айында теңге 1,6%-ға әлсіреді. Бағам АҚШ доллары үшін 452,7 теңгені құрады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Қазақстан жетекші қытайлық компаниялармен жалпы құны $2,5 млрд болатын келісімге қол қойды
Қазақстан жетекші қытайлық компаниялармен жалпы құны $2,5 млрд болатын келісімге қол қойды, деп хабарлайды Үкіметтің баспасөз қызметінен.
Қазақстан Республикасының Премьер-министрі Олжас Бектенов Қытай Халық Республикасына жұмыс сапары аясында бизнес өкілдерінің қатысуымен өткен Қазақстан-Қытай инвестициялық дөңгелек үстеліне қатысты. Шанхай қаласында ҚХР Мемлекеттік кеңесінің Премьері Ли Цянмен келіссөздер өтеді, VII Қытай халықаралық импорт көрмесіне қатысу жоспарланған.
Жұмыс сапардың басты мақсаты - Қазақстан Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев пен ҚХР төрағасы Си Цзиньпин арасындағы екіжақты тауар айналымы көлемін өткен жылғы $41 млрд деңгейіндегі тарихи рекордтан екі есеге арттыру жөніндегі уағдаластықтарды жүзеге асыру.
Дөңгелек үстел жұмысына металлургия, энергетика, машина жасау және автомобиль өнеркәсібі, көмір химиясы, агроөнеркәсіп кешені, фармацевтика және басқа да салалар бойынша көшбасшы компаниялар өкілдері қатысты.
Экономиканың басым салаларында бірлескен жобаларды дамыту перспективалары қаралды. Кездесуге қатысушылар ҚР мен ҚХР арасындағы сауда-экономикалық әріптестік артып келе жатқанын атап өтті. Бүгінде Қазақстанда 5 мыңға жуық бірлескен кәсіпорын табысты жұмыс істеп келеді.
Қазақстан-Қытай бірлескен ірі жобалары қатарында Camc Engineering компаниясымен бірлесіп кальцилендірілген сода өндіру зауытын, Tianjin Cement Industry Design and Research Institute-пен "Састөбе" химиялық кешенін және Yunnan Industrial Explosive Group-пен жарылғыш заттар өндіру зауытын салу жобасы бар. Қуаты 90 мың бірлікті құрайтын, толық шағын торапты құрастыруға негізделген CHANGAN, HAVAL, CHERY автокөліктерін шығаратын зауыт құрылысы аяқталуға жақын. Сондай-ақ Geely, Exeed, KAIYI жеңіл автомобильдерін өндіру бойынша 1 мың жұмыс орнын құра отырып, $150 млн сомаға инвестициялық келісім жасалды. Жобалар жоғары сапалы отандық өнім өндіруге қабілетті технологиялық кәсіпорындар құруға мүмкіндік береді. Бұл көрсеткіштер, екі елдің бизнес-қауымдастықтарының пікірінше, екіжақты әріптестіктің орнықтылығы мен өнімділігін растайды.
ҚР Үкіметінің басшысы аталған бағыттағы бірлескен жұмыс жалғасып жатқанын, сауда қатынастарының қолда бар әлеуеті тауар айналымын одан әрі әртараптандыру және инвестициялық өзара іс-қимылды кеңейту келешегін көрсететінін атап өтті.
Бүгінде екі ел арасындағы ынтымақтастық жоғары қарқынмен дамып келеді. Жоғары деңгейде қойылған міндетке сәйкес, біз жақын арада өзара сауда көрсеткіштерімізді екі есеге арттыруға ниеттіміз. Қазақстан мен Қытайдың бірлескен инвестициялық жобаларды жүзеге асыруда зор әлеуеті бар. Біз өзара іс-қимылдың жаңа көкжиектерін ашып, ынтымақтастықтың тиімділігін бірге арттыра аламыз. Бұған қол жеткізу үшін транзиттік мүмкіндіктерді кеңейту, өнеркәсіптік кооперацияны нығайту және біздің іскер топтар арасында байланыс орнату бойынша белсенді жұмыс жүргізілуі қажет. Қазақстан Үкіметі әріптестікті кеңейтуге және мемлекеттеріміз арасында берік көпір құруға дайын. Біз инвесторларға қолдау көрсетіп, бизнеске қолайлы жағдай жасаймыз және әр жобаның табысты болуына ықпал етеміз. Біздің бірлескен күш-жігеріміздің арқасында жаңа инвестициялық бастамалар экономиканың нақты секторын дамытуға, оны әртараптандыруға және азаматтарымыздың өмір сүру сапасын жақсартуға қуатты серпін беретініне сенімдімін", - деп атап өтті Олжас Бектенов.
Премьер-министр өнеркәсіпті дамыту ел үшін маңызды басымдық екеніне тоқталып, қытайлық компанияларды қазақстандық бизнес-қоғамдастықпен тығыз әріптестікке шақырды.
Өз кезегінде, диалог барысында Қытайдың жетекші компаниялары өкілдері Қазақстанға стратегиялық жобаларды іске асырудағы сенімді серіктес ретінде қызығушылық танытты.
China Huadian Corporation компаниясы директорлар кеңесінің атқарушы мүшесі Цзу Бинь өз сөзінде Қазақстанмен энергетика саласындағы, оның ішінде шығарындыларды азайту жөніндегі ынтымақтастықты кеңейту туралы; SUN Energy Investment бас директорының міндетін атқарушы Янь Гочун Қазақстандағы алғашқы көмір химиясы кешенін іске қосу жоспары туралы хабардар етті; Beijing Jianlong Heavy Industry Group директорлар кеңесінің төрағасы Чжан Чжисян - болат өнеркәсібіндегі ынтымақтастықты дамыту туралы; Zijin Mining Group директорлар кеңесінің төрағасы Чэнь Цзинхэ - геологиялық барлау және сирек жер кендерін өндіру саласындағы жобаларды іске асыру жоспары туралы айтты.
CP Pharmeceutical Group вице-президенті Се Лэй - медицина саласында кластер құруға инвестиция салу туралы; Beiqi Foton Motor бас директоры У Сибинь - Қазақстанда автомобиль жасау саласындағы өндірісті локализациялау туралы; ACRE инженерлік-консалтингтік компаниясы директорлар кеңесінің төрағасы Ян Чжуни технологиялар трансферті бөлігіндегі өзара іс-қимыл туралы; Sinotruk International бас директоры Чжао Хуа Қазақстанда жоғары сапалы автомобиль жүк техникасын өндіруді локализациялау жоспары туралы хабарлады.
Darwin Biotech Co., Ltd. директорлар кеңесінің төрағасы Чэнь Цзяньхуэй өсімдік шаруашылығы саласындағы қазақстандық серіктестермен ынтымақтастықты кеңейту ниетімен бөлісті; Fujian Hengwang Investment (металлургия) басқарма төрағасы Цзэн Чжаоцзян Жамбыл облысында өнеркәсіптік жобаны іске асыру жоспары туралы баяндады.
Кездесу нәтижесінде жалпы сомасы $2,5 млрд болатын 8 коммерциялық келісімге қол қойылды.
Самұрық-Қазына Инвест" ЖШС, "QAZAQGAZ AIMAQ" АҚ және "Goldcard Smart Group Co., Ltd" арасындағы $8 млн сомасына зияткерлік жүйелерді енгізу саласындағы ынтымақтастық туралы келісім. Жоба Алматы қаласындағы "Алатау" ИТП АЭА аумағында компоненттердің локализациясын ескере отырып, GoldCard компаниясы жеткізетін құрамдас бөлшектерден газ есептегіштерін шағын торапты құрастыруды көздейді;
Qarmet" АҚ мен Zhengzhou Coal Mining Machinery Grouop арасындағы көмір өнеркәсібіне арналған жабдықтар өндіру саласындағы "Qarmet" АҚ көмір департаментінің шахталары үшін $70 млн сомасына механикаландырылған кешендер сатып алу туралы келісім;
ҚР Ұлттық экономика министрлігі, Қытайдың Silk Road Fund Co.Ltd. және Kazakhstan Investment Development Fund (KIDF) Management Company Ltd. мемлекеттік инвестициялық қоры арасында құны $552 млн инвестициялық ынтымақтастық негіздерін белгілеу жөніндегі өзара түсіністік туралы меморандум;
Qarmet" АҚ мен Xinxing Ductile Iron Pipes Co.,LTD арасындағы $161 млн сомасына Қазақстан Республикасында қуаты жылына 200 мың тонна сфералық графиті бар беріктігі жоғары шойыннан жасалған құбырлар шығаратын зауыт салу туралы келісім. Өнім Қазақстанда тұрғын үй-коммуналдық жүйесінің нысандарын салу, жаңғырту, реконструкциялау, кеңейту және жаңарту жөніндегі жобаларға арналған;
Qarmet" АҚ мен China Metallurgical Group Corporation арасындағы $1 млрд сомасына тау-кен және металлургия салаларында ұзақ мерзімді және кешенді ынтымақтастық орнату туралы келісім;
Qarmet" АҚ мен ACRE Coking & Refractory Engineering Consulting Corporation арасындағы $649 млн сомасына кокс-химия өндірісін жаңғырту және көмір химиясын дамыту жөніндегі стратегиялық жобаны іске асыру туралы келісім;
Qarmet" АҚ мен Nanjing Fiberglass Research & Design арасындағы $30 млн сомасына Теміртау қаласында қуаты жылына 100 мың тонна дайын өнім болатын домна қождарынан минералды жылытқыштар өндіретін фабрика салу және 200 жаңа жұмыс орнын ашу туралы келісім;
Saran Machinery" ЖШС мен Sinotruk International арасындағы $70 млн сомасына KD дистрибуция және құрастыру саласындағы, технологияны лицензиялау және тауар белгілерін пайдалану бойынша ынтымақтастық туралы келісімдер пакеті. Олардың ішінде Саран қаласында жүк және арнайы техника өндіру жөніндегі жобаны іске асыру туралы Меморандум бар, оның шеңберінде перспективада 1 мыңға жуық жаңа жұмыс орнын ашу жоспарлануда.
Олжас Бектенов Шанхай қаласында Чжанцзян ғылыми қаласының "Роботтар алқабында" болып, денсаулық сақтау, өнеркәсіп және қызмет көрсету салаларындағы Қытай робототехника индустриясының соңғы жетістіктерімен танысты. Қазіргі уақытта аталған ғылыми-технологиялық орталықта 80-нен астам қытайлық және шетелдік робототехника кәсіпорындары жұмыс істейді. Роботтардың кең ауқымы, оның ішінде гуманоидтар да ұсынылған. Олардың қолданылу аясы: күнделікті өмірде көмек көрсету мен қоғамдық орындарда тәртіпті қамтамасыз етуден бастап, медицина, білім беру, индустриялық, ғылыми-зерттеу салаларында, құтқару жұмыстары, логистика және басқа да салаларға дейін кеңейіп келеді.
Премьер-министр Цифрлық даму, инновация және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігіне "Роботтар алқабының" тәжірибесін зерделеу және оны одан әрі елімізде қолдану мақсатында қытай тарапымен ынтымақтастықты жолға қоюды тапсырды..
Sensetime компаниясының кеңсесіне барған кезде қазақстандық делегация ақылды әрі қауіпсіз қала жобаларында қолданылатын жаңа шешімдер мен жабдықтарды таныстырды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстандағы инфляция 2024 жылғы қазанда үдеп, бір жылда 8,5% құрады
Қазақстан Республикасындағы инфляция 2024 жылғы қазанда үдеп, бір жылда 8,5% (2024 жылғы қыркүйекте - 8,3%), бір айда - 0,9% құрады (өткен айда - 0,4%), деп хабарлайды Ұлттық статистика бюросының баспасөз қызметінен.
Өткен жылғы қазанмен салыстырғанда тарифтер суық суға - 60,3%, орталықтан жылытуға - 33,6%, су бұруға - 26,9%, электр энергиясына - 22,9%, ыстық суға - 18,1%, қоқыс шығаруға - 16,3%, тарату желілері бойынша тасымалданатын газға 11,6% өсті.
Тұрғын үйді жалға алу төлемі 9,9% өсті. Баға байланыс қызметтеріне - 17,4%, кешенді демалыстарды ұйымдастыру қызметтеріне - 16,4%, шаштараздар мен жеке қызмет көрсету орындары қызметтеріне - 11,9%, салт-жора қызметтеріне - 11,6%, денсаулық сақтау қызметтеріне - 11,4%, демалыс және спорттық іс-шаралар саласындағы қызметтеріне - 10,8%, жеке көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету және жөндеуге - 10,7%, қоғамдық тамақтандыру қызметтеріне 8,8% жоғарылады. Жолаушылар темір жол көлігімен жол жүру - 23,7%, жолаушылар әуе көлігімен - 16,4%, қалалық автобуспен - 11,8%, таксимен 10,6% қымбаттады.
Баға деңгейі дыбыс-бейне шолу жабдығына - 42,1%, отандық құрастырма жаңа жеңіл автомобильдерге - 35,3%, фармацевтикалық өнімдерге - 11%, киім және аяқ киімге - 10,6%, жиһаз және үйге қажетті заттарға - 9,8%, жеке қолданылатын тауарларға - 7,3%, құрылыс материалдарына 6,3% өсті. Ағаш - 14,8%, сұйытылған газ баллондағы - 9%, тас көмір 8,5% қымбаттады.
Бағаның өсуі қиярларға - 27,6%, қызанақтарға - 27%, темекі өнімдеріне - 15,8%, минералды және ауыз суға - 14,1%, картопқа - 13,9%, кондитерлік өнімдерге - 12,6%, салқындатылған сусындарға - 11,4%, жеміс және көкөніс шырындарға - 10,4%, жұмыртқаға 9,4% белгіленді. Бағаның төмендеуі қарақұмық жармасына - 21,9%, ақ қауданды қырыққабатқа - 20,8%, сәбізге - 16,2%, күнбағыс майына 9,2% байқалды.
Өңірлер бөлінісінде 2024 жылғы қазанда инфляция жылдық мәнде орташа республикалық деңгейден асатын он өңірде қалыптасты, олардың ішінен ең жоғары - Астана қаласында (10,2%), Маңғыстау облысында (9,7%), Алматы қаласында және Батыс Қазақстан облысында (9,4%-дан).
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Түркістанда құны 146,8 млрд теңге болатын мақта өңдеу кешені салынады
Түркістан облысында мақта шаруашылығын жаңа деңгейге шығаруға мүмкіндік беретін жоба іске асырылуда, деп хабарлайды ҚР АШМ баспасөз қызметінен.
Болашақ мақта агроөнеркәсіп кешенінің капсуласын салу рәсімі Turan арнайы экономикалық аймағында облыс әкімі Дархан Сатыбалды мен "Түркістан мақта агроөнеркәсіп кешені" ЖШС директоры Сюй Цзенің қатысуымен өтті. Жобаның құны 146,8 млрд теңгені құрайды.
Толық циклді тоқыма фабрикасында 11 цех жұмыс істейтін болады - иіру, мата өндіру, бояу, өңдеу. Өндіріс қуаттылығы жылына 13 мың тонна иірімжіп, 50 млн метр үй тоқымасын, 7 млн жиынтық төсек әбзелдерін құрайды. 2000-нан астам жұмыс орны құрылады.
Мақта-мата кластерін дамытуға бағытталған өндірістік кешеннің құрылысын Xinjiang Lihua (Group) Co., LTD жүргізеді.
Жобаның маңызды артықшылығы компанияның Louis Vuitton және Gucci сияқты сән индустриясының алыптарымен тікелей ынтымақтастығы болып табылады.
Болашақта made in Turkestan тігін жіптері мен маталары осы брендтерге сатылатын болады.
Түркістан облысы - Қазақстанның мақта өсіретін жалғыз өңірі. "Мақта шаруашылығын дамытудың және мақта-тоқыма кластерін қолдаудың 2027 жылға дейінгі өңірлік жол картасы" шеңберінде тоғыз мақта кластерін құру жоспарлануда, бұл шитті мақтаның бағасына тәуелділікті төмендетуге мүмкіндік береді. Облыс аумағында жыл сайын 100 мың га жерге мақта егіліп, 300 мың тоннадан астам өнім жиналады. Алдыңғы қатарлы технологияларды енгізу, қытайлық тәжірибе бойынша мақтаның элиталық сорттарын егу суды, энергияны, ресурстарды тұтынуды оңтайландыруға және өнімділікті 60-65 ц/га дейін арттыруға мүмкіндік береді.
2023 жылы өңірде "Cotton Мақта" ЖШС мақта өңдеу зауытының жобасы іске қосылды. Кәсіпорын заманауи қытайлық жабдықтармен жабдықталған. Өткен жылы зауыт 40 мың тонна шитті мақта қабылдады.
Сонымен қатар, Қытай мен Өзбекстан инвесторларының қатысуымен құны 223,5 млрд теңге болатын екі инвестициялық жоба іске асырылуда.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Мұнай өндіру, АЭС, инвестклимат: президент шетелдік инвесторлар кеңесінің отырысында не туралы айтты
Мемлекет басшысы Шетелдік инвесторлар кеңесінің 36-шы пленарлық отырысын өткізді, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев жиынға қатысушыларға ілтипат білдіріп, Кеңестің инвестициялық климатты жақсартуға қатысты мәселелерді талқылайтын маңызды диалог алаңына айналғанын атап өтті.
Қасым-Жомарт Тоқаев Халықаралық менеджментті дамыту институтының (IMD) мәліметіне сүйене отырып, еліміз әлемдегі бәсекеге қабілетті 35 мемлекеттің қатарына қосылғанын айтты.
Біз 2029 жылға қарай шетелден қосымша 150 миллиард доллар тікелей инвестиция тартамыз деген өршіл мақсат қойдық. Бұл міндетті іске асыру үшін Үкімет жанындағы Инвестициялық штабқа туындаған проблемаларды жедел шеше алатын құзырет берілді. Биыл мамыр айында ұлттық экономиканы ырықтандыруға негіз қалаған Жарлыққа қол қойдым. Біз елімізде инвесторлардың жұмыс істеуіне қолайлы жағдай жасау бағытында жүйелі шаралар қабылдауды жалғастыра береміз", - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы еліміздің минералды-шикізат қоры мол екенін жеткізді. Сондай-ақ геологиялық барлау және пайдалы қазбаларды игеру саласындағы үдерістердің тиімділігі мен ашықтығын арттыру шаралары жөнінде мәлімет берді. Президенттің айтуынша, Қазақстан соңғы алты жылда геологиялық барлауға 1 миллиард доллардан астам жеке инвестиция тартқан.
Қазір еліміздегі 1,6 миллион шаршы шақырымға жуық аумаққа геологиялық зерттеу жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығын алуға болады.
Жақында қабылданған 2029 жылға дейінгі Ұлттық инфрақұрылым жоспары жергілікті өндірушілерге тың мүмкіндік ұсынады. Жалпы сомасы 86 миллиард доллардан асатын 200-ге жуық ірі инфрақұрылымдық жоба іске асырылмақ. Үкімет жергілікті өндірушілерден офтейк-келісімшарттар арқылы сатып алуға арналған тауарлар тізімін жасақтап жатыр. Өнеркәсіп өркендеуі үшін жоғары білікті жұмысшылар қажет. Сондықтан мен 2025 жылды "Жұмысшы мамандықтары жылы" деп жарияладым. Біз Қазақстандағы кәсіптік-техникалық білім беру сапасын арттыруға, сондай-ақ тиісті инфрақұрылымды дамытуға ниетті инвесторларды іздейміз", - деді Президент.
Қасым-Жомарт Тоқаев энергетика секторындағы жағдайды айта келе, ел дамуында халықаралық мұнай компаниялары маңызды рөл атқарғанына айрықша тоқталды.
Шетелдік инвесторлар елімізге капитал құйып, озық технологиялары мен жоғары білікті мамандарын әкелді. Олардың инвестициясы отандық энергетика саласының дамуына оң ықпал етті: кейінгі 30 жылда мұнай өндірісі үш есе артты. Осы көрсеткіштердің нәтижесінде Қазақстан мұнай өндіру қарқыны жоғары мемлекеттердің үздік бестігіне кірді. Болашақта біз бұл межені жылына 100 миллион тоннадан асыруды көздеп отырмыз", - деді Қазақстан Президенті.
Мемлекет басшысының пікірінше, мұнай химиясы өнеркәсібін өркендету Қазақстан экономикасын әртараптандыруға зор үлес қосады.
2022 жылы өндірістік қуаты жылына 500 мың тонна полипропилен шығаруға жететін Орталық Азиядағы ең ірі зауытты іске қостық. Қазіргі уақытта бұл кәсіпорын ішкі сұраныстың шамамен 60 пайызын өтеп отыр әрі өз өнімін Еуропа, Түркия және Қытай нарықтарына экспорттайды. Биыл қыркүйек айында жылына 1,2 миллион тонна полиэтилен өндіретін зауыт құрылысы басталды. Бұдан бөлек, мұнай химиясы саласында жалпы құны 14 миллиард доллардан асатын бірқатар жоба пысықталып жатыр", - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Мемлекет басшысы "таза энергетика" секторының инвестициялық тартымдылығын арттыру мәселесіне айрықша тоқталды. Атап айтқанда, Қазақстанда жалпы қуаты 43 ГВт болатын "жасыл" жобаларды жүзеге асыру үшін Total, Svevind, ACWA Power және Masdar сияқты әлемдік компаниялармен нақты уағдаластықтарға қол жеткізілді. Бұдан бөлек, Қазақстан атом энергетикасын дамыту ісінде мол әлеуетке ие.
Біз уран өндірісі бойынша әлемдегі ірі елдердің санатына кіреміз. Өздеріңізге мәлім, жақында өткен жалпыұлттық референдумда азаматтарымыз Қазақстандағы алғашқы атом электр станциясының құрылысын қолдады. Бұл бастаманы энергетикалық қауіпсіздігімізге салған ұзақмерзімді инвестиция деуге болады. Қазіргі кезде осы жобаны жүзеге асыру үшін халықаралық консорциум құру мүмкіндігін қарастырып жатырмыз", - деді Президент.
Инвесторлардың назар аударуына лайық саланың бірі - агроөнеркәсіп секторы.
Қазақстанның ауыл шаруашылығын дамыту Орталық Азия аймағының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету тұрғысынан стратегиялық басымдық саналады. Елімізде ауыл шаруашылығына жарамды 200 миллион гектардан астам жер бар, бұл ретте әлемде алтыншы орындамыз. Кейінгі алты жылда саладағы экспорт көлемі екі есе ұлғайып, бес миллиард доллардан асты. Біз агроөнеркәсіп кешенін жоғары технологиялық секторға айналдыруды көздейміз. Осы орайда, шетелдік инвесторлардың үлесі бар құны бес миллиард доллардан асатын 100-ден астам жоба қолға алынады", - деді Мемлекет басшысы.
Көлік және логистика секторында Қазақстан Еуразиядағы негізгі тасымал торабы ретінде өз позициясын нығайтуға ниетті. Елімізде он бір мың шақырым ескі темір жолды жөндеу және бес мың шақырымнан астам жаңа темір жол салу жоспарланған. Транскаспий халықаралық көлік бағытын дамытудың маңызы зор. Сондықтан жаңа жүк терминалдарын салу мен кеме өндірісін жолға қою арқылы Орта дәліз инфрақұрылымын дамыту үшін инвестиция тартуға баса назар аударылады.
Президент өз сөзінде инвесторлар құқығын қорғау және реттеушілік саясатты дамыту мәселелеріне ерекше мән берді.
Мемлекет басшысы сот және құқық жүйесінде жүргізіліп жатқан жаңғыртулар қолайлы инвестициялық ахуал қалыптастыруға бағытталғанын айтты. Сонымен қатар Үкімет пен инвесторлардың өзара қарым-қатынасын цифрландыру аясы кеңейіп келеді. Жыл соңына дейін Ұлттық цифрлық инвестициялық платформа толық жұмыс істегенде, жобалардың жүзеге асырылу барысын нақты уақыт режимінде қадағалауға мүмкіндік туады.
Жаңа Салық кодексі машиналар, құрал-жабдықтар және бағдарламалық жасақтамалар сатып алуға жұмсалған шығындарды шегеретін салық преференцияларын бекіту арқылы инвестициялық кезеңді жандандырады.
Еліміз қаржы секторындағы ынтымақтастық аясында "Астана" халықаралық қаржы орталығының қызметіне ерекше мән береді. АХҚО - әлемдегі жетекші қаржы орталықтарының озық тәжірибесін меңгерген Орталық Азия өңіріндегі бірегей мекеме.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев сөз соңында еліміздегі инвестициялық ахуалды жақсартуға, жаңа бастамалар мен нақты жобаларды жүзеге асыруға бағытталған Шетелдік инвесторлар кеңесінің мүшелері мен мемлекеттік органдар арасындағы диалогты жалғастырудың маңызына назар аударды.
Сонымен қатар жиында Еуропалық қайта құру және даму банкінің президенті Одиль Рено-Бассо, Премьер-Министрдің орынбасары - Ұлттық экономика министрі Нұрлан Байбазаров, "Қазақстанның шетелдік инвесторлар кеңесі" қауымдастығының басқарма төрағасы Ерлан Досымбеков, CNPC вице-президенті Чжан Даовэй, Еуразиялық даму банкінің басқарма төрағасы Николай Подгузов, Alstom компаниясының Африка, Таяу Шығыс және Орталық Азия өңірлері бойынша президенті Эндрю Делеони, "Лукойл" ЖАҚ бас атқарушы директоры Вадим Воробьев сөз сөйледі.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.