Қазақстанда ауаның ластану деңгейі рұқсат етілген шектен үш есе асып түсті
Дүниежүзілік банктің 2022 жылғы зерттеуіне сәйкес, Қазақстанда ауаның ластануы салдарынан жылына 10 мыңнан астам адам мерзімінен бұрын қайтыс болады. Түтін азаматтардың денсаулығын нашарлатып қана қоймай, өнімділіктің жоғалуынан экономикалық зиян келтіруде. 2019 жылы ластанған ауа Қазақстан экономикасына 10,5 миллиард АҚШ доллары көлемінде салмақ түсірді", - делінген хабарламада.
ДДСҰ стандарттары бойынша ауа қандай болуы керек
Ауаның ластануына қатысты проблема бүкіл Орталық Азия мемлекеттерінде бар. Онда бес елдің ешқайсысында ауа дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының қауіпсіздік стандарттарына сәйкес келмейді. Ауаның сапасына PM2.5 ұсақ бөлшектерінің құрамы әсер етеді. Ол автомобильдер сыртқа шығаратын газда кездеседі, ағаш пен көмірді жағу кезінде, сондай-ақ орман өрті кезінде шығарылады.
ДДСҰ бұл бөлшектердің ауадағы концентрациясы бір текше метрге орташа есеппен 10 микрограммнан аспауын ұсынады. Алайда Орталық Азия елдеріндегі ауаның ластануы бұл шектен едәуір асып түседі.
ТМД-дағы ауасы ең лас мемлекет қайсы
2021 жылы Орталық Азиядағы ауаның ластану деңгейі бойынша Тәжікстан тізімді бастады. IQAir рейтингісіне сәйкес әлемдегі, ауа сапасын бақылаудың жаһандық платформасында төртінші орында. Сол жылы Қырғызстан, Өзбекстан және Қазақстан ДДСҰ стандарттарынан тиісінше бес, төрт және үш есе асып түсті. Ауаның ең аз ластану деңгейі Түрікменстанда тіркелді. Онда бөлшектердің жылдық концентрациясы нормадан екі есе асып түсті.
Тәжікстанның астанасы Душанбеде көмірді жағу есебінен жылу өндіретін 24 кәсіпорын жұмыс істейді. Көмірді сондай-ақ басқа 400-ден астам өнеркәсіптік кәсіпорындар пайдаланады. Оған қоса ауаның ластануына үнемі шаңды сыртқа шығаратын цемент зауыты өз үлесін қосуда. Душанбе халқы 2021 жылы AQI шкаласы бойынша "жақсы" ауамен тыныстаған бір күн болған жоқ (22 және 23 мамыр күнгі деректер жоқ). Сонымен қатар жыл ішінде ауаның денсаулыққа "қауіпті" болған төрт күн тіркелді. Мұндай уақытта барлық адамдар ашық ауада жасалатын кез келген істен аулақ болу керек, деп АҚШ қоршаған ортаны қорғау агенттігі кеңес берді.
2021 жылдың барлық күндерінің төрттен бір бөлігінде Душанбедегі ауа "қанағаттанарлық" болды және ластанған ауаға сезімтал адамдарға ғана қауіп төндірді. Алайда қалған уақыт, яғни жылына төрт күннің үшеуінде ауа нашар болды. Ластану деңгейі "сезімтал топтар үшін зиянды емес" деңгейден "қауіпті" деңгейге дейін өзгерді. ТМД барлық елдерінде экология нашарлауда. Орталық Азияның қалған елдері 2021 жылғы жаһандық рейтингте келесідей бөлінді:
- Қырғызстан – 7-орын;
- Өзбекстан – 12-орын;
- Қазақстан – 23-орын;
- Түрікменстан – 44-орын.
Бұл ретте барлық ел өз көрсеткіштерін 2020 жылмен салыстырғанда нашарлатты. Ауа проблемасы жыл бойы болса да, күзде және қыста тіптен өткір мәселеге айналады. Бұл уақытта қалалар көмірмен жұмыс істейтін жылу жүйесінің, сондай-ақ автомобильдерден шығатын газдардың қосылуына байланысты түтінге батып кетеді.
Айырмашылық Алматы мен Бішкекте айқын көрінеді. Қыста бұл қалалар аймақтағы ең жоғары AQI-142 мәнін өзара бөлісті. Жылыну кезінде үзіліс болып, қараша айында түтін "сезімтал топтар үшін зиянды" көрсеткішпен қайта оралады. Алматы мен Бішкекте жазғы айлармен салыстырғанда ауаның қыста ластануының ең үлкен айырмашылығы байқалады. Ол кезде ауа тиісінше төрт және үш есе таза және жақсы болады. 2021 жылдың жылы кезеңінде AQI 50-ден аспай, ауа орташа "жақсы" болды.
Ташкентте (Өзбекстан) және Душанбеде (Тәжікстан) шоғырлану қырғыз және қазақ динамикасынан өзгеше болды. Мұнда ауа жыл бойы нашар болды, ал қыста жазға қарағанда тек 17% және 9%-ке нашарлады. Бұның себебі ластанудың қосымша көздеріне байланысты. Мысалы, шаңды дауылдар, өнеркәсіптік кәсіпорындар немесе жыл мезгіліне қарамастан ластаушы заттар шығаратын пештер. Ташкентте тек үш ай: сәуір, мамыр және маусым айырмашылық болды.
Бұл айларда AQI сәйкесінше 93, 81 және 92 тіркелді. Душанбеде бұл наурыз және сәуір айына сәйкес келді. Тиісінше 100 және 86 индекстері болды. Бірақ бұл көрсеткіштер 101-ге дейін жетсе ауа "сезімтал топтар үшін зиянды" категориясына өтеді. Егер AQI бір жылдағы орташа мәнін қарастыратын болсақ, онда бес астананың ішінде Ташкент пен Душанбе қалаларында ауа "сезімтал топтар үшін зиянды" болды. Бұл белсенді балалар мен ересектер, сондай-ақ тыныс алу аурулары бар адамдар ашық ауада ұзақ уақыт болуды үнемі шектеуі керек дегенді білдіреді.
Түркіменстан астанасы Ашхабадқа келетін болсақ, онда барлық бес мемлекет арасында AQI деңгейі ең төмен болды: жылына орташа есеппен 69. AQI шкаласы бойынша бұл көрсеткіш "қанағаттанарлық" болып саналады.
Ақпарат көзі: sputnik.kz
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Ағымдағы жылдың 10 айында сібір жарасының жиілігі екі есе төмендеді
Қазақстанда 2024 жылдың соңғы 10 айында сібір жарасымен сырқаттанушылық өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда екі есе төмендеді, деп хабарлайды ҚР Денсаулық сақтау министрлігінің баспасөз қызметінен.
Ағымдағы жылы барлығы 17 жағдай тіркелді.
Сібір жарасы - бұл ауыл шаруашылығы жануарларына және жабайы аңдарға, сондай-ақ адамдарға әсер ететін аса қауіпті инфекциялық ауру. Ауру көбінесе ауыр ағыммен өтеді және өлімге әкелуі мүмкін. Ол септикалық, ішек және өкпе түрін қоса алғанда, тері немесе жалпыланған түрде өтеді. Сібір жарасының қоздырғышы - топырақта жылдар бойы сақталатын сібір жарасы микробы. Инфекция ауру жануарлармен, олардың етімен және мал өнімдерімен, сондай-ақ топырақ арқылы байланыс болған кезде туындайды.
Аурудың инкубациялық кезеңі бірнеше сағаттан 14 күнге дейін, бірақ көбінесе симптомдар инфекциядан кейін 3-6 күннен кейін пайда болады. Оларға жалпы әлсіздік, жоғары температура, лимфа түйіндерінің ісінуі және жүрек соғуының жоғарылауы жатады. Адам сібір жарасы ауруымен ауыратын жануарлардан жұқтыруы мүмкін, оларға ірі қара мал, жылқы, есек, қой, ешкі, бұғы, түйе жатады", - деп хабарлады Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұлттық Қоғамдық денсаулық сақтау орталығы.
Инфекция жануарларға күтім жасау, сою, етті өңдеу кезінде, сондай-ақ мал шаруашылығы өнімдерімен - тері, мех бұйымдары, жүн, қылшықтармен жұмыс істеген кезде болуы мүмкін. Бұл жағдайда споралар жылдар бойы, соның ішінде топырақта да сақталуы мүмкін. Жермен байланыс арқылы споралар терідегі микрожарақаттарға түседі, бұл сібір жарасының тері түрінің дамуына әкеледі.
Тері түрі сібір жарасының барлық жағдайларының басым көпшілігін (98-99 %) құрайды. Аурудың карбункулозды түрі жиі кездеседі, оның айналасында қызыл түсті айқын қабынған шеңбер түріндегі қара, ауыртпалықсыз тығыз қотыр пайда болады. Сібір жарасының алдын алу үшін жеке ауыл шаруашылығы малы бар адамдар жеке гигиена шараларын сақтауы, жануарларды вакцинациялауы, ветеринариялық куәландырусыз ауру (өлген) жануарларды өз бетінше союды ұйымдастырмауы қажет", - деп ҰҚДСО-да ұсынымдар берді.
Ет және ет өнімдерін санитариялық-ветеринариялық бақылау жоқ белгісіз жерлерде сауда жасайтын жеке тұлғалардан сатып алуға болмайды. Базарларда ет сатып алу кезінде өнімнің қауіпсіздігін растайтын "ветеринариялық қорытынды" талап етілуі керек. Мал шаруашылығы шикізатын өңдеумен, тасымалдаумен және сатумен айналысатын жұмысшылар жеке гигиена және алдын алу шараларын сақтауы қажет.
Бұл қауіпті инфекцияның алдын алудың маңызды шарасы - жануарларды вакцинациялау.
Ет комбинаттарының қызметкерлеріне, ветеринариялық қызметкерлерге, сібір жарасының қоздырғышымен жұмыс істейтін зертханалардың қызметкерлеріне вакцинамен профилактикалық егулер алу қажет.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
2 қарашада Астанада Ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі басталады
2 қарашадан бастап Нұрғиса Тілендиев даңғылы, 12а мекенжайында орналасқан "Koktal" СОО-да ауыл шаруашылығы жәрмеңкесі өтеді, деп хабарлайды Астана әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Келушілер Қазақстанның бірқатар өңіріндегі жергілікті фермерлер мен өндірушілерден жаңа өнімдерді сатып ала алады. Соның ішінде: жаңа піскен көкеністер мен жемістер, сапалы ет, ұн өнімдері және басқа да көптеген ауылшаруашылық өнімдері.
Жәрмеңке әр демалыс күндері сағат 10.00-ден 22.00-ге дейін 2 қарашадан бастап өтеді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
"Медеу" мұз айдынының жаңа маусымы 2 қарашада ашылады
Алматыда 1 қарашада "Медеу" мұз айдыны техникалық режимде іске қосылады, оған барлық тілек білдірушілер сеанс кестесіне сәйкес бара алады. 2 қарашада "Медеу" биік таулы мұз айдынында жаппай сырғанаудың жаңа маусымының салтанатты ашылуы өтеді, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Салтанатты ашылу бағдарламасы сағат 12:00-ден 15:30-ға дейін жалғасады.
Келушілер үшін қазақстандық эстрада жұлдыздарының қатысуымен концерттік бағдарлама қарастырылған. Кешкі сағат 17.00-ден 20.00-ге дейін қонақтар конкурстарға қатысып, кешті жүргізуші мен диджейдің сыйлықтарын алады және дискотекаға қатысады.
Жаңа маусымда келушілерді күнделікті жаппай сырғанау сеанстары, мерекелік іс-шаралар және спорттық жарыстар күтеді. Ниет білдірушілер конькиді жалға алып, демалыс аймағын пайдалана алады. Қонақтарға ыңғайлы болу үшін мұз айдыны аумағында фастфуд пункттері ұйымдастырылады.
Алматы қаласы спорт ғимараттарының дирекциясы қала тұрғындары мен қонақтарына кассалардағы кезектерді болдырмау және турникет жүйесі арқылы жылдам өтуді ұйымдастыру, кептелістер мен тұрақ қиындықтарын болдырмау үшін билеттерді www.medeu.kz ресми сайт арқылы сатып алуды және қоғамдық көліктерді пайдалануды ұсынады.
Ашылу күні №12 автобус бағытын "Медеу" биік таулы мұз айдынына дейін ұлғайту жоспарлануда. Автобустар жұмыс күндері сағат 8:00-ден 00:00-ге дейін және демалыс күндері сағат 8:00-ден 01:00-ге дейін жүреді.
Көлік жүретін орындарды 2GIS қызметінен табуға болады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
850 дронның көмегімен Алматыда Республика күніне орай анимациялық шоу ұйымдастырылды
2024 жылғы 25 қазанда Алматыда Республика күнін мерекелеуге орайластырылған дрондар шоуы өтті. Қаланың мыңдаған тұрғыны мен қонағы ұмытылмас көріністі тамашалау үшін Абай алаңы мен Астана алаңына жиналды, деп хабарлайды Алматы қаласы әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Дрондар шоуына 100 мыңнан астам адам қатысты.
Абай алаңында 40 мыңнан астам адам, Астана алаңында 60 мыңнан астам адам болды.
Абай алаңынан 500-ден астам дрон синхронды түрде көкке көтеріліп, бірегей 3D визуалды бейнелер жасады. Инсталляциялар ұлттық мәдениеттің элементтерін және ел тарихындағы маңызды сәттерді бейнелеп, бірлік пен мақтаныш рухын ерекше бейнеледі. Жарық шоуы музыкалық шығармалармен сүйемелденді.
Қала тұрғындары мен қонақтары Қазақстан картасын, аңызға айналған Алтын Адамды, ноталар мен домбыраны, көк байрағымызды, Алматының бірегей флорасының символы - қызғалдақты, күш пен бостандықты бейнелейтін керемет қар барысын және Алматы алмасы - апортты, қаланы көрнекті ғимараттары мен тауларын қызықтады.
Кейін 21:30-да Астана алаңынан аспанға тағы 350 дрон көтерілді. Көкте бостандық пен тәуелсіздіктің символы іспетті қалықтаған бүркіттің бейнесі, Қазақстан картасы,"КөкТөбе" телемұнарасы, аспалы жол және Алматының танымал көрікті жерлері, бейбітшілік пен отбасылық игіліктің символы - шаңырақ, қалаға және жалпы біздің елге деген сүйіспеншіліктің белгісі ретінде жүректер бейнеледі. Одан бөлек, "25 қазан - Республика күні құтты болсын!" деген құттықтау сөзі пайда болды.
Астана алаңындағы шоу шамамен 20 минутқа созылды және демеушілер есебінен ұйымдастырылды.
Ұйымдастырушылар дәстүрлі отшашудың орнына дрондарды пайдалану - мерекелеудің инновациялық тәсілі ғана емес, сонымен қатар технологиялық даму мен экологиялық бастамаларға деген ұмтылыстың символы болғанын атап өтті. Бұл шешім қоршаған ортаға әсерді азайта отырып, бірегей визуалды эффектілерді жасауға мүмкіндік берді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.