Жасөспірімдер өз денсаулығына қалай мән береді?
Еуропаның басқа 45 елінің және Канаданың жастарымен салыстырғанда, қазақстандық жасөспірімдер өз денсаулығын бағалау бойынша жоғарыда, елдердің алғашқы бестігінде тұр.
Алматы. 26 мамыр. Kazakhstan Today - Жасөспірімдер өз денсаулығына қалай мән береді?
Жасөспірім шақ - бұл ұл балалар мен қыз балалардың дене бітіміндегі өзгерістердің қалыптасу кезеңі. Есейіп келе жатқан қыздың организмінде үлкен өзгерістер болады. Өтпелі кезеңде жасөспірім қыздардың бойынан көптеген өзгерісті байқауға болады, денсаулықтарына жиі шағым айта бастайды, таңғы асты ішуді сиретеді, артық салмақ туралы уайымдай бастайды, қозғалыстары азаяды.
Осыған байланысты, ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы 2017-2018 жылдары денсаулыққа қатысты мектеп жасындағы балалардың мінез-құлқы жөнінде (HBSC - Health Behavior in School-Aged Children) 110 республикалық мектепте сауалнама жүргізді. Жоба аясында 11 - 15 жас аралығындағы 6400-ге жуық респонденттен сауалнама алынды.
Қазақстан Орталық Азияда бірінші болып Еуропаның 45 елімен және Канадамен бір мезгілде аталған сауалнамаға қатысты.
Баяндама көрсеткендей, қазақстандық жасөспірімдердің көпшілігі үшін отбасындағы, мектептегі, достарымен әлеуметтік қарым-қатынасты қолдау және денсаулықпен байланысты проблемалардың салыстырмалы түрде аздығы және жалпы денсаулық жағдайы жақсы. Отбасында, мектепте және құрдастарымен позитивті әлеуметтік байланыстар психикалық және физикалық денсаулықты нығайтуға ықпал етеді және қауіпті мінез-құлық жағдайларын азайтады. Дегенмен, кейбір үрдістер әлі де алаңдаушылық тудырады. Мысалы, қыздар, әсіресе бой жетіп келе жатқан жасөспірім қыздар өз денсаулықтарына мән бере бермейді.
Жаңа халықаралық баяндамаға сәйкес, Қазақстанда оқушылардың 57%-ы өз денсаулығын өте жақсы деп бағалайды. Денсаулығына қатысты өзін-өзі бағалау қыздарда 11 жаста 60% - дан 15 жаста 44% - ға дейін айтарлықтай төмендейді. Бұл көрсеткіш психикалық-әлеуметтік және мінез-құлық факторларымен өзара байланысты.
Еуропаның басқа 45 елінің және Канаданың жастарымен салыстырғанда, қазақстандық жасөспірімдер өз денсаулығын бағалау бойынша жоғарыда, елдердің алғашқы бестігінде тұр. Алайда қауіпті сексуалды мінез-құлық әлі де алаңдатушылық туғызады: 15 жасқа қарай әрбір жетінші бозбала (14%) және қыздардың әрбір 1%-ы жыныстық қарым-қатынасты бастайды. Жыныстық қарым-қатынасты бастайтындардың арасында әрбір бесінші бозбала (21%) қорғалмаған секспен айналысады.
Есепті ҚР ДСМ Қоғамдық денсаулық сақтау ұлттық орталығы әр төрт жыл сайын жүргізіп тұратынын және іске асыратынын айта кету керек.
Ақпаратты пайдаланѓан жаѓдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігініњ материалдарына авторлық қ±қық.
тақырып бойынша жаңалықтар
2025 жылдың сәуір айының 15-ші жұлдызында "Almaty Theatre" концерт залында "Көкіл" мектебінің 30 жылдық мерейтойына арналған іс-шара өтті
Сурет: Фариза Дарьина
Көкіл" - 1995 жылы еліміздегі алғаш ашылған қазақ жеке мектебі. Мектептің негізгі бағыты - қазақ, ағылшын тілдерін, физика, математика пәндерін тереңдете оқыту. Сонымен қатар, мектепте ұлттық құндылықтарға баса назар аударылады. 1-11 сыныптар аралығында ұлттық өнерді дамытуға бағытталған "Мұрагер" оқу бағдарламасы негізінде домбыра сабақтары, әлем халықтарының билері және бейнелеу өнері пәндері ерекше орын алады. Осы уақыт ішінде оқушыларымыз батыс еуропа мен күн шығыс мемлекеттерінде болып, көптеген сайыстарға қатысып өнер көрсетті.
2015 жылы мектебіміздің домбырашылар ансамблі АҚШ-тың "Карнеги Холл" залында өнер көрсету мәртебесіне ие болды. Мектеп оқушылары халық әндері мен күйлерді орындаумен қатар, Құрманғазы, Қазанғап, Тәттімбет, Сүгір сынды көптеген халық күйші-композиторларымыздың мұрасын дәріптеп келеді.
30-жылдық мерейтойымызға арналған мерекелік кешіміздің шымылдығы Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрі Ғани Бектайұлы Бейсембаевтың құттықтау хатымен ашылды.
Мерекелік концертте оқушыларымыз түркі және шығыс елдерінің билерін орындаумен қатар, жетіген ансамблінің сүйемелдеуімен халық әндері мен Наурыз мерекесіне арналған салт-дәстүр ойындарын көрсетті. Кешіміздің тағы бір әсерлі сәті - әр жылда бітірген мектебіміздің түлектері іс-шараға арнайы келіп, өздерінің ыстық лебіздерін білдіріп,оқытушыларға тарту ретінде сахнада барлығы қосылып Құрманғазының "Адай" күйін орындады. Сонымен қатар, мектепте абыройлы қызмет атқарған ұстаздар "Адал еңбегі үшін" төсбелгісімен марапатталды.
Сондай-ақ, Алматы қаласы Білім басқармасының басшысы Сайран Тәпенұлы Сайфеденовтың, аудандық білім басшыларынан, қалалық білім жетілдіру институтынан, Жекеменшік білім беру ұйымдарының республикалық қауымдастығынан, ЮНЕСКО ұйымынан, А. Жұбанов атындағы дарынды балаларға арналған республикалық қазақ мамандандырылған музыкалық орта мектеп-интернаты" РММ, П.Чайковский атындағы Алматы музыкалық колледжінен және сол сияқты басқа да қалалық білім мекемелерінен құттықтау хаттары келіп түсті.
Мерейтойымыздың қорытындысында 300-ге жуық оқушы сахна төріне шығып, домбырада және көне ұлттық аспаптарда халық композиторларының ән-күйлерін орындады. Мерекелік іс-шара көрерменнің ыстық ықыласына бөленіп, өте жоғары деңгейде өтті. Мектеп оқушыларының өз өнерімен халықты тәнті еткені соншалықты, көрермен көпке дейін қол соғып, қимастықпен сахна төрінен шығарып слды.
Ұлттық өнерімізді кеңінен насихаттау мақсатында концерттік бағдарламаға "Qazaqstan" Ұлттық телеарнасы Республикалық "Қазақстан" телерадиокорпорациясы АҚ түсірілім жасады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Алматыда жасыл желектерге биологиялық өңдеу жүргізіледі
2025 жылдың 20 сәуірінен бастап Алматыда жасыл желектерді биологиялық өңдеу маусымы басталады. Іс-шаралар ағаштардың жағдайын жақсарту, олардың зиянкестерге төзімділігін арттыру және қалада экологиялық тепе-теңдікті сақтау мақсатында өткізіледі, деп хабарлайды Алматы қаласының әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Жұмыс түнде жүзеге асырылады: тікелей күн сәулесінің болмауы баяу булану арқылы зиянкестерге қарсы құралдардың ұзақ әсер етуіне ықпал етеді.
Ағымдағы жылға арналған өңдеу жоспары жалпы аумақтағы 2,3 миллион жасыл кеңістікті қамтиды. Жұмыстарды пестицидтерді өндіруге және қолдануға лицензиясы бар мердігер ұйымдар төрт кезеңде орындайды:
I кезең: 20 сәуірден 30 мамырға дейін-бірінші өңдеу (төрт рет емен және екі рет терек өңдеуді қосқанда);
II кезең: 1 маусымнан 30 маусымға дейін-екінші өңдеу;
III кезең: 5 шілдеден 5 тамызға дейін-үшінші өңдеу;
IV кезең: 15 тамыздан 20 қыркүйекке дейін-төртінші өңдеу.
Өңдеу үшін климаттық факторларды ескере отырып, ел аумағында қолдануға рұқсат етілген және адамдарға, құстар мен жануарларға зиянсыз, қауіптілігі төмен сертификатталған биологиялық және кейбір жағдайларда химиялық препараттар (П-4) қолданылады.
Соңғы төрт жылдағы жұмыстардың нәтижелері бойынша препараттардың жоғары тиімділігі, әсіресе каштан көбелегі, долана және раушан жапырақшалары сияқты фитофаг зиянкестерімен күресуде тіркелді. Жыл сайынғы жүйелі өңдеу қауіпті жәндіктердің санын тұрақты түрде азайтуға және қалалық ағаштардың денсаулығын сақтауға мүмкіндік береді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Алматыда стихиялық сауданы жою күшейтіледі
Алматыда 15 сәуірде стихиялық сауда фактілерін анықтау және жою, сондай-ақ 2025 жылғы 1 мамырға дейін созылатын заңсыз орнатылған сауда нысандарын бөлшектеу бойынша ауқымды акция басталды. Науқан Алматы әкімі Ерболат Досаевтың тапсырмасы бойынша "Таза Қазақстан" жалпы республикалық бағдарламасы және "Алматы - біздің ортақ үйіміз" қалалық бастамасы аясында жүзеге асырылуда, деп хабарлайды Алматы қаласының әкімдігінің баспасөз қызметінен.
Іс-шаралардың негізгі мақсаты санитарлық жағдайды арттыру, аумақтарды абаттандыру және қаланың эстетикалық тартымды келбетін қалыптастыру болып табылады. Жұмыстар Алматы қаласының барлық аудандарының неғұрлым проблемалы учаскелерінде әкімдік, коммуналдық қызметтер және құқық қорғау органдарының мамандарын тарта отырып жүргізілетін болады.
Кәсіпкерлік және инвестициялар басқармасының ақпараты бойынша, 2025 жылдың ақпан айының бері қалада мемлекеттік қордың жер учаскелерінде орналасқан 797 стационарлық емес сауда нысандары (СЕСН) анықталды. Бүгінгі таңда 664 нысан, оның ішінде 369 СЕСН және 295 автоматтандырылған құрылғылар (силомерлер) жойылды. Қалған 133 нысан бойынша жұмыстарды сәуір айының соңына дейін аяқтау жоспарлануда.
Жаппай стихиялық сауда орындарына - ірі базарларға, саябақтарға және жер үсті өткелдеріне жақын жерлерге ерекше назар аударылады. Қалада "Алатау", "Көк базар", "Сары-Арқа", "Барлық" базарлары, Розыбакиев, Төле би, Әуезов көшелері, саябақтар мен жер үсті өткелдерін қоса алғанда, ең проблемалы 49 орын анықталды. 4 ақпаннан бастап 1400-ден астам құқық бұзушы әкімшілік жауапкершілікке тартылды, айыппұл сомасы 4,8 млн теңгеден асты.
Базарлар мен сауда орталықтарының автотұрақтарындағы сауда да өзекті мәселе болып қала береді. Бұл учаскелер тек мақсатына сай пайдаланылуы керек. Алматы әкімі Ерболат Досаевтың төрағалығымен уәкілетті органдармен өткен кеңес барысында Қала құрылысын бақылау басқармасына осындай аумақтарды пайдаланудың заңдылығына тексеру жүргізу тапсырылды. "Алматы Паркинг" АҚ-ға коммерциялық мақсатта тұрақ аймақтарын пайдалануды болдырмау үшін белгілер қою және қоршаулар орнату тапсырылды.
Абаттандыру және стихиялық саудадағы бұзушылықтарды анықтау бойынша тексерулер мен рейдтік іс-шаралар тұрақты негізде өтетін болады. Ағымдағы жылдың 15 сәуірінде ғана уәкілетті органдар полиция департаментімен бірлесіп санкцияланбаған сауданың 143 жағдайын (ҚР ӘҚБтК 204-бабы) және абаттандыру қағидаларын бұзудың 96-бабын (ҚР ӘҚБтК 505-бабы) анықтады.
Қолданыстағы заңнамаға сәйкес барлық сауда нысандары (стационарлық және стационарлық емес) инженерлік коммуникацияларға - сумен жабдықтауға, газға, электр энергиясына қосылуы, қаланың дизайн-кодына сәйкестендірілуі, сондай-ақ санитарлық және өртке қарсы нормаларының талаптарына сай болуы тиіс.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Әбілхан Қастеев атындағы өнер музейінде "Сағыныштың түсі" атты көрме өтті
Әбілхан Қастеев атындағы өнер музейінде "Сағыныштың түсі" атты көрме өтті, деп хабарлайды ҚР Мәдениет және ақпарат министрлігінің баспасөз қызметінен.
2025 жылдың 15 сәуірінде Әбілхан Қастеев атындағы ҚР Мемлекеттік өнер музейінде белгілі қолөнер шебері, суретші Тұрбай Мұратбектің "Сағыныштың түсі" атты жеке көрмесінің ашылуы өтті. Экспозицияда 40-тан астам инемен кестеленген жұмыс ұсынылды.
Суретші туындының құрылымы мен түстік түзілімін түрлі-түсті жіптер арқылы ойнатып, кескіндемелік жолақтарды, жағыстарды және кескіндерді аса дәлдікпен кесте арқылы көрсетеді. Жалпы суретшінің көрмеге қойылған жұмыстарынан - түстің қанықтығы, құрылымның нақтылығы байқалады. Автор туындыларының тағы бір ерекшелігі - дәстүрлі ою-өрнектерді шебер қолдануы.
Көркемөнердің ішінде балалық шаққа арналған тақырыптар да бар. Ол өз еңбектерінде ауылдың бейқам өмірін, бала көңілдің тазалығын, жан дүниенің тыныштығы мен сағыныш лебін көркем шеберлікпен жеткізген. Көрме 4 мамырға дейін жалғасады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.