Қазақстандық заңнамада "мүгедек", "саңырау", "соқыр" терминдері ауыстырылады
Қазақстанда енді мүмкіндігі шектеулі адамдарға қатысты "мүгедек" емес, "мүгедектігі бар адам" термині қолданылады.
Сурет: pexels.com
Парламент мәжілісі мүгедектігі бар адамдардың өмір сүру сапасын жақсарту мәселелері туралы заң жобасын бірінші оқылымда мақұлдады.
Заң жобасына сенат пен мәжілістің бір топ депутаты бастамашылық жасады.
Заң жобасы бойынша 75 заңнамалық актіге, яғни 11 кодекс және 64 заңға өзгерістер енгізу жоспарланып отыр.
Заң жобасында мүгедек адамдарға қатысты дискриминацияға жол бермеу мақсатында бірқатар нормалар енгізіліп отыр. Оның ішінде, "мүгедек", "мүгедек бала", "Ұлы Отан соғысының мүгедегі" деген сөздер тиісінше "мүгедектігі бар адам", "мүгедектігі бар бала" және "Ұлы Отан соғысы кезінде жаралануы, контузия алуы, зақымдануы және ауруы салдарынан мүгедектігі бар адам" деген сөздермен ауыстырылады", - деді депутат Елнұр Бейсенбаев.
Мысалы, оның айтуынша, әлемдік тәжірибеде "рeople-first language" деген түсінік бар, яғни, бірінші кезекте оның адам баласы екеніне мән беріліп, кейін оның ауру-сырқаты жөнінде айтылуы қажет.
Сондай-ақ заң жобасымен жұмыс істеу барысында депутаттар "соқыр", "саңырау", "мылқау" деген терминдерді "көру қабілетінен толық айырылған адамдарға", "есту қабілетінен толық айырылған адамдарға", "сөйлеу қабілетінен толық айырылған адамдарға", "мүгедекті оңалтудың жеке бағдарламасы" деген терминді "мүгедектігі бар адамның абилитациясы және оны оңалтудың жеке бағдарламасына" өзгерту жөніндегі заң жобасының тұжырымдамасына сәйкес келтіруге бағытталған түзетулер енгізді.
Сонымен қатар, оңалту, мүгедектіктің алдын алу және осы бағыттағы атқарылып жатқан қызметтерді біріздендіру мақсатында "абилитация" түсінігі енгізілді.
Абилитацияның сапалы ұйымдастырылуы, медициналық реабилитациядағы ем-домның сапасын едәуір көтеретін әлеуметтік-психологиялық, медициналық көмек.
Аталған норма БҰҰ конвенциясына сәйкестендірілді.
Ақпарат көзі: sputnik.kz
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
2025 жылғы 26 қаңтардан бастап "Қызылорда-Арал" жолы ақылы болады
2025 жылғы 26 қаңтардан бастап "Қызылорда-Арал" жолы ақылы болады, деп мәлім етті ҚазАвтоЖолдың баспасөз қызметінен.
Қазақстан Республикасы Көлік Министрлігінің 2025 жылғы 9-қаңтардағы №6 Бұйрығына сәйкес, Қызылорда мен Арал қалаларын байланыстыратын автожол автобус пен жүк көліктері үшін ақылы болады. Дәлірек айтқанда, ІІ техникалық санаттағы ұзындығы 454 шақырым жол учаскесі ақы алу жүйесіне 2025 жылғы 26 қаңтардан бастап іске қосылады.
Республикалық маңызы бар "РФ шекарасы (Самара) - Шымкент" автожолының "Қызылорда-Арал" учаскесінде 6 бақылау арка және клиенттермен жұмыс істейтін орталық бар. Аркаларда орнатылған камералар ақылы учаскелерде автомобильдердің қозғалысын, олардың жылдамдығы мен қарқындылығын, жолдағы жағдайды және т. б. тіркейді. Сондай-ақ, учаскедегі жағдайды kaztoll.kz сайтындағы "Онлайн трансляция" бөлімінде көруге болады.
Автожолда төлем бекеттері болмайды, оның орнына ыңғайлы "ашық" төлем жүйесі қолданылады. Шлагбаумдар мен өткізу пункттері қойылмағандықтан кептелістер болмайды, бұл қосымша қауіпсіздікті қамтамасыз етіп, сапар уақытын қысқартады.
Жол жүру төлемі қолма-қол ақшасыз жүргізіледі. Пайдаланушылардың қолайлығы үшін төлем жасаудың 10-ға жуық әдісі бар: интернет-банкингтер, төлем терминалдары мен электрондық әмияндар, ұялы телефон балансынан, Е100 жанармай картасы арқылы, және заңды тұлғалармен келісім шарт жасау. Алдын-ала төлем әлдеқайда арзан болғандықтан, төлемақыны уақтылы жасауға кеңес береміз.
Бір бағыттағы (454 шақырым) төлем мөлшері:
- 16 орынға дейінгі автобустар және жүк көтергіштігі 2,5 т. дейін жүк автомобильдері үшін алдын-ала төлем - 2840 теңге, кейінгі төлем - 3330 теңге;
- 32 орынға дейінгі автобустар және жүк көтергіштігі 5,5 т. дейін жүк автомобильдері үшін алдын-ала төлем - 5750 теңге, кейінгі төлем - 6740 теңге;
- 32 орыннан асатын автобустар және жүк көтергіштігі 10 т. дейін автопоездар үшін алдын-ала төлем - 8570 теңге, кейінгі төлем - 10 100 теңге;
- жүк көтергіштігі 10 т. жоғары және 15 т. дейінгі жүк автомобильдері үшін алдын-ала төлем - 11 470 теңге, кейінгі төлем - 13 470 теңге;
- жүк көтергіштігі 15 т. жоғары жүк автомобильдері, оның ішінде тіркелгіш және ершікті тартқыштар үшін алдын-ала төлем - 14 290 теңге, кейінгі төлем - 16 830 теңге.
Айта кету керек, жеңіл көлік иелері Қызылорда-Арал жолын тегін пайдаланады. Жергілікті тұрғындар үшін бір айлық және бір жылдық абонементтер қарастырылған.
Жиналған қаражат жолдың өзін-өзі қаржыландыруын қамтамасыз ете отырып, мемлекеттік бюджетке түсетін жүктемені азайтуға септігін тигізеді. Жол қызметтері учаскені тәулік бойы патрульдеуді жүзеге асырады және жол жабынының, жарықтандырудың, жол белгілерінің ақауларын жедел жөндейтін болады.
Сонымен қатар, жол мен жол инфрақұрылымын қоқыстан және қардан тазартады, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз етудің жаңа жүйелерін белсенді түрде енгізеді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстандағы картоптың бағасы: Сауда министрлігі сауда үстемесінің 15%-дан асып кетуі бойынша 49 фактісін анықтады
Әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларының бағасын тұрақтандыру мақсатында ҚР Сауда және интеграция министрлігі кешенді жұмыстар атқаруда. Жыл басынан сауда үстемесін 15%-дан асырмау бойынша 20 аймақтық комиссия өтіп, олардың барысында әлеуметтік маңызы бар өнім саналатын картопқа қатысты 49 заң бұзушылық анықталды. Анықталған барлық фактілер бойынша тиісті әкімшілік шаралар қабылданатын болады, деп хабарлайды министрліктің баспасөз қызметінен.
Сауда министрлігінің ірі сауда желілерімен, атап айтқанда, Small және Magnum желілерімен өткізілген кездесулердің нәтижесінде, бүгінгі күні Астанадағы Small желісінде картоптың орташа бағасы 280 теңгеге, ал Magnum желісінде 185 теңгеге дейін төмендеді. Сауда комитетінің мониторингі бойынша, бүгінгі күні Қазақстан бойынша картоптың орташа бағасы 322 теңге. Әлеуметтік дүкендер мен ӘКК серіктестерінде - елдің барлық аймақтарында картоптың көлемі жеткілікті және нарықтағы бағадан төмен сатылуда.
Аймақтардың тұрақтандыру қорларында жинақталған картопты сату жалғасуда. 2024 жылғы желтоқсаннан 2025 жылғы 19 қаңтарға дейін жалпы көлемі 85,4 мың тоннаны құрайтын картоптың 23,6 мың тоннасы сатылды. Соңғы 3 күнде шамамен 3 мың тонна картоп сатылды, оның ішінде Алматы қаласында - 300 тонна, Шымкентте - 600 тонна, Түркістан облысында - 300 тонна және т.б. Бүгінгі күні тұрақтандыру қорларында 62 мың тонна картоп бар.
Аталған шаралар ішкі нарықтағы бағаның төмендеуіне ықпал етті.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстанда ауасы ең лас қалалар аталды
Қазақстанда өзге ведомстволармен қатар санитариялық-эпидемиологиялық қызмет те елді мекендер атмосфералық ауасының сапасын жақсарту мәселесіне басымдық береді. Өнеркәсіптік кәсіпорындар мен ірі автомагистральдар әсер ететін аймақтағы тұрғын үй аумағындағы атмосфералық ауаның ластану деңгейіне жүйелі түрде санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг жүргізіледі.
2024 жылы атмосфералық ауаның 649 мыңнан астам сынамасы санитариялық-химиялық көрсеткіштерге зерттелді, оның ішінде зиянды заттардың шекті рұқсат етілген концентрациясы (ШРК) - 1,6% құрады. Орташа республикалық көрсеткіштерден жоғары Алматы (7,4%), Астана (3,4%) қалаларының және Абай облысының (2,1%) атмосфералық ауадағы ластаушы заттардың ШРК-ның асып кетуі байқалды, деп хабарлайды Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитетінің баспасөз қызметінен.
ШРК ластаушы заттардың барлық асып кетуі бойынша санитариялық-эпидемиологиялық қызмет халықтың денсаулығына, оның ішінде тыныс алу органдарына әсер ету тәуекелдерін бағалауды жүргізеді. Яғни, ластаушы заттар электр станцияларының, өнеркәсіптік зауыттардың және көлік құралдарының отынды жағуынан, сондай-ақ газдардың химиялық реакцияларынан туындайды. Сондай-ақ, атмосфералық ауаның ластануы белгілі бір метеорологиялық жағдайларды күшейтеді, мысалы, ұзақ уақыт бойы жел мен жауын-шашын болмайтын тұрақты антициклон және жел ағындары тоқтап тұрған ойпаттар мен аңғарлардағы елді мекендердің орналасуы.
Ауа сапасын жақсарту мақсатында жергілікті атқарушы органдар мен мүдделі ведомстволарға ұсынымдар мен ұсыныстар беріледі:
- кәріз-тазарту станциялары жүйесін жаңғырту;
- өнеркәсіптік кәсіпорындардың шығарындыларын азайту жөніндегі жұмыстарды жүргізу;
- ҚТҚ үшін полигондарды салу және жаңғырту;
- моральдық ескірген автокөлік құралдарын ауыстыру;
- көлікке арналғанын қоса алғанда экологиялық таза отын түрлеріне көшу;
- аумақтарды көгалдандыру.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.