Экология министрлігі Каспийдегі итбалықтардың өліміне қатысты түсініктеме берді

Сурет: Lada.kz

Жыл басынан бері Қаражанбас аудандары мен Түпқараған түбегінің оңтүстік-батыс шетінен табылған итбалықтардың жалпы саны 220 дананы құрады, олар Солтүстік және Орта Каспий суларынан соққан дауыл салдарынан жағаға шығарылған. Бұл ретте, Балық шаруашылығы комитетіне ғылыми ұйымдар, мекемелер, Гидробиология және экология институты, Микробиология және вирусология ғылыми өндірістік орталығы, Қазақстан қолданбалы экология агенттігі, сондай-ақ мүдделі мемлекеттік органдар тартылды – бұлар ҚР Экология департаменті. Маңғыстау облысы, Ауыл шаруашылығы министрлігі Ветеринариялық бақылау және қадағалау комитетінің аумақтық бөлімшелері тартылды", - деп хабарлады Серікқали Брекешев.

Жұмыс тобы мынадай қорытындыға келді: табылған теңіз жануарларының өлекселері қатты ыдырау сатысында болғандықтан, ветеринариялық қызмет, ғылыми өндірістік орталық қызметкерлері мен жоғарыда аталған мамандардың қатысуына мүмкіндік болмады. Токсикологиялық, гистологиялық және вирусологиялық зерттеулер үшін тіндерді таңдауға мүмкіндік болмады. Нәтижесінде табылған итбалық өлекселерінің ыдырау дәрежесін ескерсек, теңіз жануарлары бірнеше ай бұрын өлгені анықталды", - деді Серікқали Брекешев.

Тексеру барысында шамамен 25% немесе 17 ит балықтың денесінде өлімге әкелген механикалық әсерлердің іздері бар екені анықталды. Механикалық әсерлердің себептері итбалықтардың балық аулау торларында жанама ұсталуы, оларды ажырату кезінде тірі немесе өлі итбалықтардың жарақаттануы, итбалықтардың тыйым салынған аулау құралдарына оралуы болуы мүмкін. Ілмектер - балық аулаудың жабайы тәсілі. Біздің елде мұндай балық аулауға тыйым салынған. Және кеме винттерінің астына түсу фактілері де бар. Тексерілген өлекселердің 19-ында ғана жас анықталды, оның 52% немесе 10 бас 2021-2022 жылғы қыста туылған күшіктер. Күшіктердің өлуі олардың шаршауымен, суға құлау салдарынан, тоңып қалуымен, жаңа туған итбалықтармен бірге мұзды ашық теңізге шығарумен түсіндіріледі. Сондықтан бұл фактілер итбалықтардың табиғи өліміне себеп болды. Жалпы, табылған ең үлкен итбалықтың жасы 13 жас", - деді министр.

Көпшілік итбалықтардың өлімін Қашаған кен орнын игеріп жатқан NCOC компаниясының тереңдету жұмыстарымен байланыстырады. Бұл туралы қорытындыда да айтылған. Мұнда 2021 жылғы зерттеу нәтижелері тереңдету зоопланктондық қауымдастықтарға айтарлықтай әсер етпейтінін көрсетеді. Дегенмен, зоопланктондар мен фитопланктондар мен макрозообентостар орташа мәнге ие болады, бұл 2020 жылға арналған қоршаған ортаға әсерді бағалау жобасына сәйкес келеді. Тереңдету кезінде теңіз ағзаларына, соның ішінде Каспий итбалығына әсерін азайту және әсер ету үшін барлық қажетті шаралар қабылданады. Бұл ретте өлі итбалықтар табылған жерден Маңғыстау облысы бойынша экология департаменті алған ауа сынамаларында зиянды заттар табылмаған. Су үлгілерінде металдың шекті рұқсат етілген концентрациясының шамалы асып кетуі байқалды: никель - текше дециметрге шамамен 400 миллиграмм", - деп атап өтті Брекешев.