"Мүгедек" термині Қазақстан заңнамасынан алынып тасталады
БҰҰ ұсынысы бойынша Конвенцияны ратификациялаған бірқатар елдер заңнамада "мүгедек" терминін "мүмкіндігі шектеулі адам" деп өзгертті.
НҰР-СҰЛТАН. 26 МАМЫР - Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі "Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы "Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Конституциялық Заңы жобасының тұжырымдамасын жариялады. Тұжырымдаманы әзірлеудің негізі Қазақстан Республикасында мүгедек адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі 2025 жылға дейінгі Ұлттық жоспар болып табылады, деп хабарлайды KAZAKHSTAN TODAY Ашық НҚА сайтына сілтеме жасап.
БҰҰ ұсынысы бойынша Конвенцияны ратификациялаған бірқатар елдер заңнамада "мүгедек" терминін "мүмкіндігі шектеулі адам" деп өзгертті. Ресейдегі Конвенцияны орындау жөніндегі ұлттық баяндаманың қорытындысы бойынша БҰҰ-ның Мүгедектердің құқықтары жөніндегі сарапшылары да терминологияға қатысты өз ескертпелерін айтып, осы санаттағы азаматтарға қатысты неғұрлым дұрыс терминологияны пайдалануды ұсынды", - делінген Ашық НҚА сайтында жарияланған құжатта.
Сонымен бірге, "мүгедек" ұғымы "Қазақстан Республикасының сот жүйесі мен судьяларының мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңында пайдаланылады, бұл дербес заң жобасын әзірлеуді талап етеді.
Бұдан басқа, Конвенцияға сәйкес қатысушы мемлекеттер мүгедектік белгісі бойынша кез келген адамға қатысты кемсітушілік адамның жеке басына тән қадір-қасиеттер мен құндылықтарға қысым жасауды білдіретінін мойындай отырып, мүгедектерге қатысты кемсітушілік болып табылатын қолданыстағы заңдарды өзгерту үшін тиісті, оның ішінде заңнамалық шаралар қолдануы тиіс.
Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес ешкім қандай да бір кемсітушілікке ұшырай алмайды.
Мүгедек" сөзі ағылшын тілінен шыққан, бірақ ағылшын тіліндегі инвалид ("әлсіз", "ауру") сөзі қазір ерекше қажеттіліктері бар адамды белгілеу үшін қолданылмайды. Біріккен Ұлттар Ұйымының (БҰҰ) мүгедектігі бар адамдардың құқықтары жөніндегі Конвенциясында "Persons with disabilities" термині қолданылады, ол сөзбе - сөз "мүгедектігі бар адамдар" деп аударылады, алайда осы Конвенцияның орыс тіліндегі аудармасында "мүгедек" термині қолданылады", - делінген құжатта.
Әлемдік стандарт ретінде "people-first language" ережесі қабылданады - біреу туралы сөйлескенде, алдымен оны адам деп атайды, содан кейін олар оның ауруы немесе ерекшеліктері туралы айтады, сондықтан ағылшын тілінде "кекештің" орнына "кекірген адам" деп айту әдетке айналады. Осылайша, адамның ауруы оның жеке басын анықтамайтындығы баса айтылған.
Кодекстерді, заңдарды, Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулыларын, бұйрықтарды түгендеу мүгедектік белгісі бойынша кемсітуге алып келетін терминологияның пайдаланылатынын анықтады. Олар – "мүгедек балалар", "мүмкіндіктері шектеулі балалар", "кемшілік", "ақау", "ақыл-ой кемістігі", "түзету", "дамымау", "қалыпты дамудан ауытқу", "ақыл-ой бұзылуы", "жарақат", "ақыл-ой кемістігі". Жүргізілген жұмыстың қорытындысы бойынша сарапшылар мүгедектігі бар балаларға қатысты ұлттық заңнамада қолданылатын терминологияны өзгертуді ұсынды", - деп тұжырымдамада түсіндірілді.
Осылайша, кемсітушілік терминологиясы пайдаланылатын қолданыстағы бірқатар заңнамалық актілерге "мүгедек" дефинициясын "мүгедектігі бар адам", "мүгедек бала" терминдеріне "мүгедектігі бар балаға" өзгерту бөлігінде өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін болады.
Бұдан бұрын хабарланғандай, мәжіліс мүгедек адамдардың өмір сүру сапасын жақсартуға бағытталған заң жобасын мақұлдады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Президент Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрін қабылдады
Президент Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі Светлана Жақыпованы қабылдады, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызмтінен.
Қасым-Жомарт Тоқаевқа еліміздегі әлеумет және еңбек салаларын дамыту бойынша атқарылып жатқан жұмыстардың есебі мен алдағы жоспары жөнінде ақпарат берілді.
Мемлекет басшысына атаулы әлеуметтік көмек көрсетудің жаңа тәсілдері ұсынылды. Бұл шаралар әлеуметтік қолдаудың тиімділігін арттырып, көмектің тиісті азаматтарға дәл жетуін көздейді.
Светлана Жақыпованың айтуынша, 2025 жылдың 1 қаңтарынан бастап Арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету орталықтарында жан басына шаққандағы қаржыландыруды лицензиялау жүйесі енгізіледі. Бұл мақсатта кәсіби стандарттар мен оқыту модульдері әзірленген. 2030 жылға дейінгі инклюзивті саясат тұжырымдамасы аясында мүгедектіктің әлеуметтік-құқықтық қорғау моделіне көшу енгізіліп жатыр.
Президентке халықты жұмыспен қамтуға бағытталған шаралар жөнінде баяндалды. Министрдің айтуынша, биыл 804 мыңнан астам адам жұмысқа орналасты. Олардың ішінде 200 мыңнан астамы жастар. Ал 9 мыңға жуық азамат, соның ішінде мүмкіндігі шектеулі азаматтар мен ерекше қажеттіліктері бар балалардың ата-аналары бизнес идеяларын жүзеге асыру үшін грант алды.
Қасым-Жомарт Тоқаевқа сапалы жоспарлау мен мемлекеттік инвестициялардың тиімділігін арттыру мақсатында әзірленген "Жобалардың инновациялық навигаторы" қанатқақты жобасы туралы баяндалды. Аталған жүйе мамандарға деген сұранысты талдап, болжайды, сондай-ақ жобалардың тиімділігіне мониторинг жасап, сапасын қадағалайды және үйлестіруді қамтамасыз етеді. Платформа қазірдің өзінде жалпы құны 33 триллион теңге болатын 755 инвестициялық жобаны сүйемелдеп отыр. Оны жүзеге асыру аясында 150 мыңға дейін жұмыс орнын құру жоспарланған. Навигатор қажетті еңбек ресурстары жоқ жауапсыз мердігерлерді анықтауға да мүмкіндік береді.
Министр еңбек жанжалдарының алдын алуға көмектесетін Еңбек тәуекелдерінің цифрлық картасының жұмысына тоқталды.
Қасым-Жомарт Тоқаев әлеуметтік саясатты жетілдіру мен әлеумет және еңбек салаларындағы шаралардың тиімділігін арттыру жөнінде бірқатар тапсырма берді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Бакуден Сианға Қазақстан арқылы алғашқы контейнерлік пойыз аттанды
2024 жылғы 24 қарашада Қазақстан арқылы Бакуден (Әзірбайжан) Сианға (ҚХР) ТХКБ кері маршруты бойынша алғашқы контейнерлік пойызды іске қосу рәсімі өтті, деп хабарлайды "Қазақстан темір жолы" ҰК" АҚ баспасөз қызметінен.
Мұнай коксы бар 62 контейнерден тұратын пойыз "кері тиеу" шеңберінде Транскаспий көлік бағдары (ТХКБ) бойынша өтеді және бар болғаны 12 тәуліктің ішінде межелі жерге жетеді.
Сервисті "KTZ Express" АҚ ("Қазақстан темір жолы" ҰК" АҚ еншілес ұйымы) X’ian Free Trade Port (ҚХР), Absheron Logistics және ADY Express (Әзірбайжан) серіктестіктерімен ұйымдастырды. Бұл бағыт Батыс пен Еуропа арасында жүктерді тиімді және жылдам тасымалдау үшін жаңа мүмкіндіктер ашады.
Бүгінгі таңда TХКБ сенімді және қауіпсіз бағыт болып табылады, ол тасымалдау мерзімін қысқартып қана қоймай, жүктерді тасымалдаудың сенімділігі мен қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Осыған ұқсас жүк бұрын Трабзон порты арқылы автофурлармен жеткізіліп, кейіннен Қытайға теңіз арқылы тасымалданды, бұл 40 күннен астам уақытты алды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Жауынгерлік машиналарды жаңғырту, әскерлерді даярлау нәтижелері және күзгі шақыру: Тоқаев Қорғаныс министрімен қандай мәселелер талқылады
Мемлекет басшысы Қорғаныс министрі Руслан Жақсылықовты қабылдады, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен.
Президент - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас қолбасшысы Қасым-Жомарт Тоқаевқа қорғаныс ведомствосының биылғы атқарған қызметі туралы есеп берілді.
Мемлекет басшысына бөлімшелердің жауынгерлік дайындығы мен қарулы күштер қатарына күзгі шақыру науқанының нәтижелері, сондай-ақ әскери қызметтегі тәртіп пен қауіпсіздікті нығайтуға, әскери қызметшілердің әлеуметтік мәртебесі мен жалақысын арттыруға бағытталған шаралар жөнінде баяндалды.
Армияның жауынгерлік әлеуетін кезең-кезеңімен көтеру және әскерді даярлаудың жаңа тәсілдеріне көшу мәселелеріне айрықша назар аударылды.
Руслан Жақсылықов мемлекеттік қорғаныс тапсырысының орындалу барысы туралы баяндап, әскердің қару-жарақ пен техниканың жаңа үлгілерімен, атап айтқанда, ұшқышсыз басқарылатын авиациялық жүйелерімен, радиоэлектрондық күрес кешендерімен жарақтандырылып жатқанын хабардар етті. Бұдан бөлек, жауынгерлік машиналарды және байланыс құралдарын жаңғырту, рационализаторлық жұмысты, сондай-ақ әскери инфрақұрылымды дамыту мәселелері қарастырылды.
Қасым-Жомарт Тоқаев еліміздің бітімгерлік контингентінің БҰҰ аясында Голан жоталарында атқарып жатқан қызметі маңызды екенін атап өтті.
Кездесу соңында Жоғарғы Бас қолбасшы Қасым-Жомарт Тоқаев министрге отандық қорғаныс кәсіпорындарымен өзара ықпалдастықты жандандыру, аумақтық қорғаныс пен арнайы операция күштерін дамыту, әлеуметтік-құқықтық жұмысты күшейту жөнінде нақты міндеттер жүктеді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Жоғарғы Сот: электронды білезіктер жиі қолданыла бастады
Жоғарғы Соттың қылмыстық істер жөніндегі сот алқасының төрағасы Назгүл Рахметуллина шартты түрде мерзімінен бұрын босату және жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру, сондай-ақ қамауға алу түріндегі бұлтартпау шарасын санкциялау туралы материалдарды соттардың қарауы мәселелері жөнінде дөңгелек үстел өткізді, деп хабарлайды Жоғарғы Соттың баспасөз қызметінен.
Дөңгелек үстел жұмысына Жоғарғы Соттың судьялары, Парламент Мәжілісінің депутаты А.Құспан, Республикалық адвокаттар алқасының (РАА) төрағасы А.Бикебаев, "Атамекен" ҰКП басқарма төрағасының орынбасары Г.Бижанова, сондай-ақ Бас прокуратураның, ІІМ Қылмыстық-атқару жүйесі комитетінің және РАА өкілдері қатысты.
Қатысушылар соттардың қамауға алуға санкция беруден бас тартуының үлестік пайызы жыл сайын тұрақты өсіп келе жатқанын атап өтті.
Егер 2021 жылы соттар қамауға алу туралы өтінішхаттардың 90%-ға жуығын қанағаттандырса, 2024 жылы - тек 75%-ын ғана қанағаттандырған.
Сонымен бірге, қамауға алудан бас тарта отырып, соттар үйқамақ пен кепілге алуды жиі қолдана бастады.
2021 жылмен салыстырғанда үйқамағын таңдау 860-тан 1911-ға дейін немесе екі еседен астамға, ал кепілге алу - 4 есеге (59-дан 214-ке дейін) өсті.
Биыл Жоғарғы Соттың бастамасымен электронды білезік деп аталатындарды қолдану жобасы қолға алынды.
2024 жылы электронды бақылау құралдары үйқамаққа алынғандардың 60 пайызында қолданылған болса, 2021 жылы бұл көрсеткіш 3 пайыздан аспаған.
Биылғы жылдың 10 айында ғана соттар тарапынан 505 электронды білезік қолданылды.
Шартты түрде мерзімінен бұрын босату және жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жазамен ауыстырудың өзекті мәселелері де атап өтілді.
Дөңгелек үстелдің қорытындысы бойынша аталған институттарды қолдану практикасы бойынша тиісті ұсынымдар әзірленді.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Елорда тұрғындарына ҰҚШҰ Ұжымдық Қауіпсіздік Кеңесінің отырысына дайындық жүргізілетіндігі туралы ескертілді
Шетел мемлекет басшыларының қатысуымен өтетін ҰҚШҰ ұжымдық қауіпсіздік кеңесі отырысын өткізу және оған әзірлік аясында, 2024 ж. 27-28 қарашада Елорда көшелерінің жекелеген бөлігінде көлік құралдарының жүруіне уақытша шектеу қойылады, деп хабарлайды ҚР ҚМ баспасөз қызметінен.
Әзірлік шараларында ҚР арнаулы мемлекеттік, құқық қорғау және Қарулы Күштер ресурстарын, оның ішінде әскери авиация мен техниканы пайдалану көзделген.
Сонымен қатар, 27 қарашада Астана қ. аспанында ҚР ҚМ майдан авиациясының ұшуы жоспарланған.
Елорда тұрғындары мен қонақтарынан халықаралық деңгейдегі маңызды оқиға уақытында өткізілетін қауіпсіздікті қорғау шараларына түсіністікпен қарауды сұраймыз.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.