05.12.2022, 11:16 13571

Қазақстанда баланы жәбірлеудің алдын алу ережесі әзірленді

Сурет: Depositphotos

Қағидалар жобасы 9 желтоқсанға дейін қоғамдық талқылауда

Астана. 5 желтоқсан. KAZAKHSTAN TODAY - Қазақстан Республикасының Оқу-ағарту министрлігі "Ашық НҚА" сайтында жария талқылауда тұрған баланы жәбірлеудің (буллингтің) профилактикасы қағидаларының жобасын дайындады.

Ұсынылған қағидаларға сәйкес, білім беру ұйымының әкімшілігі баланы жәбірлеудің (буллингтің) алдын алу және алдын алу жөніндегі қызметті қамтамасыз етеді және білім беру процесіне қатысушылардың құқықтары мен мүдделерін құрметтеуді, баланы жәбірлеуге (буллингке) нөлдік төзімділік мәдениетін қалыптастыруға бағытталған білім беру ортасында жағдай жасайды.

Баланы жәбірлеудің (буллингтің) алдын алу жөніндегі жоспарға мерзімдер, аяқтау нысандары және жауапты тұлғалар және келесі іс-шаралар кіреді:

1) білім алушылар мен тәрбиеленушілердің, педагогтердің, баланың заңды өкілдерінің жәбірлеудің (буллингтің) алдын алу және жәбірлеудің (буллингтің) алдын алу мәселелерінде білім алушылар мен тәрбиеленушілердің мүдделеріне қайшы келмейтін ақпараттық-түсіндіру жұмыстарын (әңгімелер, құқықтық жалпыға бірдей оқыту, сынып сағаттары, ата-аналар жиналыстары, сабақтан тыс іс-шаралар және басқалар) жүргізу арқылы хабардар болуын арттыру;

2) оқыту семинарларына (вебинарларға), семинар-тренингтерге, шеберлік сыныптарына, кончингтерге, конференцияларға, форумдарға, панельдік пікірталастарға қатысу арқылы педагогтердің оқу-тәрбие жұмысындағы кәсіби құзыреттілігін арттыру;

3) білім алушылар мен тәрбиеленушілерді, баланың заңды өкілдерін баланы жәбірлеуге (буллингке) жол берілмейтіндігі туралы жазбаша және (немесе) ауызша нысанда хабардар ету;

4) білім алушылар мен тәрбиеленушілерге қатысты жәбірлеу (буллинг) белгілеріне ол шығарылған жағдайда дереу ден қою;

5) "Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту, орта, арнаулы, қосымша, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдары педагогтерінің жүргізуі үшін міндетті құжаттардың тізбесін және олардың нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 6 сәуірдегі № 130 бұйрығына 4-қосымшадағы нысанға сәйкес (мемлекеттік нормативтік құқықтық актілерді тіркеу № 20317) педагог-психологтардың, әлеуметтік педагогтардың білім алушылар мен тәрбиеленушілерге әлеуметтік, психологиялық-педагогикалық көмек көрсетуі, педагог-психологтың консультацияларын есепке алу журналына сәйкес тіркелуі;

6) білім алушылар мен тәрбиеленушілердің құқықтары мен мүдделерін сақтау, оларды оқыту, тәрбиелеу және білім беру ұйымдарында қауіпсіз болу үшін ресурстармен қамтамасыз ету тұрғысынан тәрбие процесі мен білім беру ортасының жағдайларына мониторинг жүргізу;

7) білім алушылар мен тәрбиеленушілер арасында жәбірлеудің (буллингтің) алдын алу және алдын алу мәселесін ата-аналар комитетін тарта отырып, білім беру ұйымының алқалы басқару органдарының отырыстарында қарауға құқылы.

Білім беру ұйымы әкімшілігінің келісімі бойынша баланы жәбірлеудің (буллингтің) алдын алу жөніндегі жұмысқа ата-аналар жұртшылығының, қызметі білім беру процесіне қатысушылардың құқықтарын қорғауға қайшы келмейтін мүдделі мемлекеттік органдар мен ұйымдардың, үкіметтік емес ұйымдардың өкілдері тартылады.

Баланы жәбірлеу (буллинг) туралы ақпарат жергілікті атқарушы органға не білім беру ұйымына келіп түскен кезде жауапты тұлға ақпаратты баланы жәбірлеу (буллинг) туралы ақпаратты есепке алу журналында тіркейді.

Баланы жәбірлеу (буллинг) туралы ақпарат білім беру ұйымына түскен кезде білім беру ұйымы басшысының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары:

1) баланы жәбірлеуге (буллингке) қатысушылар туралы ақпарат келіп түскен күннен бастап бастапқы ақпаратты қалыптастырады, оған мыналар кіреді:

баланың (отбасы мүшелерінің) тегі, аты, әкесінің аты (бар болса);
тұрғылықты жері;
оқу орны бойынша баланың жалпы сипаттамасы;
сынып жетекшісінің, куратордың, баланы (педагогты) жәбірлеуге (буллингке) қатысушылардың және (немесе) баланың заңды өкілдерінің жазбаша түсіндірмесі.

2) ақпарат келіп түскеннен кейін бір жұмыс күні ішінде сынып жетекшісін, педагог-психологты тарта отырып, жәбірлеуге (буллингке) ұшыраған баламен, сондай-ақ жәбірлеудің (буллингтің) бастамашысымен/қоздырушысымен және олардың заңды өкілдерімен әңгімелесу жүргізеді;

3) баланы жәбірлеуге (буллингке) байланысты жанжалды бейбіт жолмен реттеу жөнінде шаралар қабылдайды;

4) медициналық айғақтар болған кезде медициналық көмек көрсету стандарттарына сәйкес жәбірлеуден (буллингтен) зардап шеккен балаларға медициналық көмек көрсетуге жәрдемдеседі;

5) әңгімелесу өткізілгеннен кейін бір жұмыс күні ішінде жүргізілген жұмыстың нәтижелері туралы ақпаратты білім беру ұйымдарының басшысына береді.

Жәбірлеуге (буллингке) ұшыраған кәмелетке толмағанды әлеуметтік оңалту туралы және кәмелетке толмағанды, жәбірлеуге (буллингке) бастамашыны/қоздырушыны әлеуметтік бейімдеу туралы шешім алғаннан кейін білім беруді ұйымдастыру:

1) баланы қорқытуға (буллингке) қатысушыларға жеке жұмыс жоспарын әзірлеу арқылы психологиялық қолдауды жүзеге асырады, оған қорқытуға (буллингке) ұшыраған баланы әлеуметтік оңалту "Орта білім беру ұйымдарындағы психологиялық қызмет қызметінің қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің м.а. 2022 жылғы 25 тамыздағы № 377 бұйрығына сәйкес (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29288 болып тіркелген) жәбірлеуге (буллингке) бастамашыны/қоздырушыны әлеуметтік бейімдеу жөніндегі шаралар кіреді;

2) жәбірлеудің (буллингтің) бастамашысы/қоздырушысының баласын мектепішілік есепке алуды жүргізеді және оның түзетілуіне мониторингті жүзеге асырады;

3) баланың мінез-құлқында оң өзгерістер болмаған кезде мектепішілік есепке қойылған күннен бастап 6 ай ішінде материалдарды қарау және ұсынымдар шығару үшін кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға (КІҚҚК) жібереді.

КІҚҚК баланың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру, кәмелетке толмағандар арасында құқық бұзушылықтар жасауға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтау және жою, кәмелетке толмағандарды зорлық-зомбылық пен қатыгез қарым-қатынастан қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асырады.

Білім беру ұйымдары педагогінің тарапынан балаға (балаларға) қатысты баланы жәбірлеуді (буллингті) оқу-тәрбие процесі кезеңінде педагогикалық әдеп жөніндегі кеңес қарайды.

Қағидалардың толық мәтінімен мына жерден танысуға болады.

Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.