Қазақстан өндірілетін газдың жартысынан астамын экспорттайды
Халықтың 42%-ы газға қол жеткізе алмай отыр.
Сурет: Depositphotos
Сарапшылар екі жылдан кейін ресурс тапшы болады деп болжайды, деп хабарлайды energyprom.kz.
Қазақстандағы газ өндіру мен тұтыну күн тәртібіндегі өзекті мәселелердің бірі. Ел көгілдір отынға бай және ОПЕК-тің 2020 жылғы мәліметінше, газ қоры бойынша әлемде 19-шы орында. Дегенмен, Қазақстанда газ тұтыну жыл сайын тұрақты түрде өсіп, қолда бар ресурстардан асып барады.
Тұтынудың көбейіп келе жатқанына қарап сарапшылар 2024 жылдан бастап Қазақстанда газ тапшылығы болады деп болжайды. Ішкі нарықтағы сұраныс қолда бар газ ресурстарынан шамамен 1,7 млрд текше метрге асады, деп хабарлайды CABAR.Asia.
2015–2021 жылдар аралығында газ тұтыну 7 млрд текше метрге жуық артты, ал болашақта ол тек өсіп отырмақ. Өсімге жаңа өнеркәсіптік нысандар мен газхимиялық ірі жобалардың іске қосылуы ықпал етуде. Газ экологиялық таза отынға көшуде маңызды ресурсқа айналады.
Елімізде кез келген өндіріс түрін құруда көмірді емес, газды пайдаланғысы келетін дайын инвесторлар көбейіп келеді. Сонымен қатар, Энергетика министрлігінің 2017 жылы жүргізген зерттеуіне сәйкес, 2050 жылға қарай Қазақстандағы электр қуатының 25%–30%-ы газдан алынуы тиіс, деп жазады newtimes.kz.
Дегенмен, ішкі газды тұтынудың айтарлықтай бөлігі бұрынғысынша халықтың қажеттіліктеріне бағытталған, бұл үкіметтің басым энергетикалық саясаты. 2021 жылдың қорытындысы бойынша, елді газдандыру деңгейі 57,67%-ды құрады, яғни газ пайдаланатын халық саны 11 млн адамға жетті. Сонымен қатар, бұрын жазғанымыздай, Қазақстандағы газдандырылған ауылдар мен қалалардың 40%-дан астамы екі-ақ облысқа тиесілі.
Қазақстандағы "газдандырылмаған" халықтың 42%-ы, яғни 8-9 млн адам газсыз өмір сүріп, көмірді жылу көзі ретінде пайдаланады.
Елдегі газдандырудың мәселесі жалғыз инфрақұрылымның жоқтығына байланысты. Жыл сайын газдандыруға мемлекеттік бюджеттен 40 млрд теңгеге дейін қаржы бөлінеді. Газдандыру жобалары жүзеге асып жатыр дейді шенеуніктер, бірақ қағазбастылық, жемқорлық, зауыттық апаттар мен газ бағасының арзандығы кедергі келтіруде.
Халықтың жартысына жуығы бұл ресурсқа қол жеткізе алмағанына қарамастан, Қазақстан өндірілген газдың жартысынан азын ғана тұтынады, ал ел ішінде газды тасымалдауға арналған газбен қамтудың ішкі кең желілерінің жоқтығынан оның көп бөлігін экспортқа шығарады. 2010–2021 жылдар аралығында Қазақстан жылдық газ өндірудің орта есеппен 58%-ын экспорттаған.
CABAR.Asia хабарлағандай, "QazaqGaz" АҚ басқарма төрағасы Санжар Жаркешов елде жаңа жобаларды іске қосу, сондай-ақ жағып жіберу мен қайта айдау орнына газды өңдеу арқылы газ өндірісін арттыру жоспарланып жатқанын айтты. "Жалпы газдандыру схемасын жүзеге асыру жеке инвестицияларды және газ таратушы тәуелсіз ұйымдарды тарту арқылы жалғасады", — деді ол парламенттегі үкімет сағатында.
Сонымен бірге, Жаркешовтың айтуынша, алдағы жылдары Қазақстанның газ саласы дағдарысқа ұшырап, ел газ экспортын тоқтатуы мүмкін. Үкіметте бұл жағдайдан шығудың нақты жоспары жоқ. Бірақ бұл тұрғындар үшін көгілдір отынның құнын көтеру туралы тағы да әңгіме бастауға негіз болды.
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев газды экспорттан ішкі нарыққа бағдарлауды валюталық түсімдердің жоғалуына және сауда балансының нашарлауына әкелетін мәжбүрлі қадам деп атады.
Сондықтан бұл мәселені шешу үшін, оның ішінде ресурстық базаны және газды өңдеуді ұлғайту бойынша жүйелі шаралар қажет. Газ өндіру мен өңдеуді ұлғайту арқылы ғана мемлекет экспорттық пайда алып, ішкі қажеттіліктерді толық қанағаттандыра алады", — деген Президенттің сөзін жеткізеді kapital.kz.
Ақпарат көзі: forbes.kz
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
тақырып бойынша жаңалықтар
Қазақстан мен Мажарстан инвестиция көлемі 5 540 млн астам бірлескен жобаларды іске асыруда
Президент Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақ-мажар инвестициялық дөңгелек үстеліне қатысты, деп хабарлайды Ақорданың баспасөз қызметінен.
Мемлекет басшысы, ең алдымен, екі ел арасындағы экономикалық қарым-қатынас қарқынды дамып келе жатқанын атап өтіп, Будапештке алғашқы мемлекеттік сапары қазақ-мажар стратегиялық серіктестігінің жаңа кезеңіне жол ашатынын жеткізді.
Биыл Қазақстан мен Мажарстанның Стратегиялық серіктестік туралы декларацияға қол қойғанына 10 жыл толды. Осы уақыт аралығында біз өзара сенім мен ортақ мақсаттарға негізделген тығыз ынтымақтастықтың іргесін қаладық. Мажарстанның Қазақстанға құйған инвестициясы 370 миллион долларға жетті. Елімізде мажарлардың 70-тен астам компаниясы табысты жұмыс істеп жатыр. Олардың қатарында MOL Group және Gedeon Richter секілді компаниялар бар. Қазіргі таңда машина жасау, ауыл шаруашылығы және логистика салаларында жалпы инвестиция көлемі 540 миллион доллардан асатын бірлескен жобаларды жүзеге асыру мәселесі пысықталып жатыр", - деді Президент.
Мемлекет басшысы Қазақстан жаңа саяси және экономикалық парадигмаға бет бұрғанын айтты. Білім мен инновацияны ту еткен өзгерістер бұл үдерістің басты қағидатына айналады.
Президент Мажарстан бизнесмендеріне энергетика, сирек кездесетін материалдарды өндіру, көлік және логистика, ауыл шаруашылығы, фармацевтика, цифрландыру, қаржы нарығы секілді маңызды салаларда инвестициялық ынтымақтастықты нығайтудың келешегі зор екенін мәлімдеді.
Қасым-Жомарт Тоқаев сөзін қорытындылай келе, мажар компанияларының басшыларын келесі жылы мамыр айында өтетін Астана халықаралық форумына қатысуға шақырды.
Инвестициялық дөңгелек үстел барысында Мажарстанның Қаржы министрі, Қазақ-мажар экономикалық ынтымақтастығы жөніндегі үкіметаралық комиссияның тең төрағасы Михай Варга мен ірі компаниялардың жетекшілері сөз сөйледі.
Жиын қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығы, көлік инфрақұрылымын цифрландыру, білім салаларына және бірлескен инвестициялық жобаларды қолдауға қатысты 7 коммерциялық құжатқа қол қойылды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазақстан көлік желісін ірі жаңғыртуды іске қосады
Қазақстан алдағы жылдары тасымалдау көлемінің айтарлықтай ұлғаюын күтуде. Болжам бойынша, экспорттық теміржол тасымалының көлемі 130 млн тоннаға дейін, автомобиль транзиті - 6 есе артады. Президенттің инфрақұрылымды жаңғырту және көліктік-логистикалық әлеуетті дамыту жөніндегі тапсырмаларын іске асыру туралы Үкімет отырысында көлік вице-министрі Мақсат Қалиақпаров баяндады.
Еліміздің аумағы арқылы 13 халықаралық көлік дәлізі өтеді, оның 5 теміржол және 8 автомобиль дәліздері. Инфрақұрылымдағы "кедергілерді" жою бойынша шаралар қабылдануда. Оның ішінде жеткізудің жаңа бағыттары пысықталып, жүктердің жедел өтуі үшін цифрлық шешімдер енгізіліп жатыр. ТХКБ бағыты бойынша, сондай-ақ "Солтүстік-Оңтүстік" көлік дәлізі бойынша тасымалдаудың оң динамикасы байқалады. 2030 жылға қарай оның өткізу мүмкіндігі 20 млн тоннаға дейін артады деп күтілуде.
2027 жылға дейін 1,3 мың км жаңа теміржол салу жоспарланып отыр. Қазіргі уақытта "Достық" стансасының өткізу мүмкіндігін жылына 35 млн тоннаға дейін арттыруға, Алматы стансасы арқылы жүк өткізу уақытын қысқартуға, Сарыағаш стансасын босатуға және Қытай бағытына қосымша 20 млн тоннаға дейін жүк өткізу қуатын қалыптастыруға мүмкіндік береді.
Тасымалдардың үздіксіздігін және магистральдық теміржолдардың қуатын арттыру үшін Мемлекет басшысының тапсырмасы шеңберінде 2029 жылға дейін 11 мың шақырым теміржол учаскелеріне жөндеу жұмыстары жүргізілмек, оның 2,8 мың шақырымында тиісті жұмыстар аяқталды. Бұдан бөлек, Құрық теңіз порты арқылы жүк тасымалын арттыру бойынша шаралар қабылдаудамыз. Құрық портында астық терминалын іске қосу жоспарланған. Сонымен қатар, Abu Dhabi Ports компаниясымен бірлесіп, "Саржа" көпфункционалды теңіз терминалының құрылысын жүзеге асыру қолға алынды. Нәтижесінде, Қазақстан порттарының өткізу мүмкіндігі жылына 30 млн тоннаға дейін артатын болады", - деп мәлімдеді вице-министр.
2027 жылға дейін 12 мың шақырым жолды салу және реконструкциялау жоспарлануда, оның 7 мың шақырымы 2024 жылы аяқталады, оның ішінде төрт негізгі автодәліз қайта жаңартылады.
Сондай-ақ өткізу пунктері жаңғыртылатын болады. 2029 жылға дейін 36 өткізу пунктін кезең-кезеңімен жаңғырту жоспарланған, 2025 жылы алты пунктте жөндеу жұмыстары басталады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
Қазатомөнеркәсіп Буденовское кен орнының "Солтүстік" учаскесінде уранды барлау құқығын алды
Қазатомөнеркәсіп" ұлттық атом компаниясы" АҚ Түркістан облысының Созақ ауданындағы Шу-Сарысу уран провинциясында орналасқан Буденовское кен орнының "Солтүстік" учаскесінде уранды барлау үшін жер қойнауын пайдалану құқығын 5 жылға ұзарту мүмкіндігімен 6 жыл мерзімге алғаны туралы хабарлайды. Осы учаскеге жер қойнауын пайдалану құқығы тек Қазатомөнеркәсіпке тиесілі.
Солтүстік" учаскесі уранның ірі кен шоғырының болуына байланысты айтарлықтай әлеуетке ие. Оның қолайлы геологиялық жағдайлары және жұмыс істеп тұрған кен орындарына жақындығы табысты және ұзақ уақыт игеру үшін бірегей мүмкіндіктер туғызады. Бұл жоба Қазақстанның уран өндіру саласын дамытудағы маңызды кезең болатынына және біздің компанияның ұзақ мерзімді құндылығын құруға елеулі үлес қосатынына сенімдіміз", - деп атап өтті Қазатомөнеркәсіптің Басқарма төрағасы Мейіржан Юсупов.
Алдын ала бағалаулар бойынша Р1 және Р2 санаттары бойынша учаскедегі уран ресурстары 100 мың тоннадан асады, бұл одан әрі геологиялық барлау жұмыстарын жүргізу үшін берік негіз жасайды. Болашақта ресурстарды нақтылау және оларды жоғары санаттарға (С1 және С2) ауыстыру жоспарлануда. Бұл учаскенің әлеуетін барынша тиімді пайдалануға және Компанияның ұзақ мерзімді стратегиялық жоспарларын іске асыруға мүмкіндік береді.
Уранға әлемдік сұраныстың артуы жағдайында бұл жоба жаһандық энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге және Қазақстанның атом энергетикасының әлемдік нарығындағы ұстанымын нығайтуға қосылған маңызды үлес болады. Қазатомөнеркәсіп уранның минералдық-шикізат базасын толықтыру және ұлғайту мақсатында жаңа перспективалы учаскелерді іздеу және игеру жөніндегі жұмысты жалғастыра бермек, бұл компанияның одан әрі өсуіне және ел экономикасының тұрақты дамуына ықпал ететін болады.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.
2024 жылдың 10 айында Қазақстанның теңіз порттары арқылы 6,2 млн тонна жүк тасымалданды
2024 жылдың 10 айында Қазақстанның теңіз порттары арқылы 6,2 млн тонна жүк тасымалданды. Бұл туралы ҚР Көлік министрлігінің теміржол және су көлігі комитеті хабарлады.
Өткен жылмен салыстырғанда теңіз көлігі арқылы тасымалдау көлемі 3 % - ға, оның ішінде транзиттік жүктерді тасымалдау 18 % - ға өсті. Құрық паром кешені арқылы жүк автокөлік құралдарын өңдеуде 22 %-ға өсу байқалады. Ақтау порты арқылы өткен 27 мыңға жуық контейнерді қоса алғанда "Шығыс-Батыс" транзиттік қатынасындағы контейнер тасымалының көлемі 84 % - ға ұлғайған.
Сондай-ақ, биыл Құрық портының "Саржа" терминалы аталған кезеңде Түркия мен Иран бағытында шамамен 55 мың тоннаға жуық жүк (түсті металдар, аммофос, арпа) өңдеді. Сонымен қатар, Құрық портының "Ерсай" теңіз терминалынан 2024 жылы Қазақстан арқылы Әзірбайжаннан Өзбекстанға транзитпен 153 габаритті емес жүк тасымалданды.
Ақпаратты пайдаланған жағдайда Kazakhstan Today ақпараттық агенттігіне гиперсілтеме жасау міндетті. Kazakhstan Today Ақпараттық агенттігінің материалдарына авторлық құқық.